| Op gespannen voet | juli 2022 |
|---|
 |
| N.a.v. de zoektocht naar vakantieparadijzen afb: Detail stilleven met kast | Bert Kinderdijk (BK) | Particuliere collectie afb: Detail schilderij ‘Op gespannen voet‘ | Bert Kinderdijk (BK) | Particuliere collectie afb: Keramiek uit Vallauris | Collectie Lord Crackfree | Foto LC |
| ‘Waarom is Vladimir zo streng voor Olga? Olga, die het mooist beweegt van allemaal… Kijk, nu geeft hij Olga een klopje op haar schouder. Hij kan dus ook best aardig zijn…. De ene dag is meneer Vladimir een en al aandacht, de volgende dag laat hij je links liggen.’ In het boek ‘Veertjes Dans’ van Leny van Grootel ziet Veertje ook de andere kant van het balletleven. Je wordt beledigd, dodelijk gekwetst, en je zegt nog dank je wel ook. Toch is ze vastbesloten om haar droom waar te maken. |
| Leny van Grootel beschrijft op een aangename en voor kinderen goed te begrijpen manier, een verhaal over droom en werkelijkheid, en hoe reëel beide kunnen zijn. ‘De ene dag is Vladimir één en al aandacht, de volgende dag laat hij je links liggen.’ Het is allemaal erg verwarrend. Nooit laat Veertje merken hoe ellendig zij zich voelt. Als haar botten voldoende sterk zijn krijgt ze spitzen. Prachtige spitzen met satijnen bandjes uit Rio de Janeiro. |
| Rio de Janeiro, stad aan een turquoiseblauwe zee met witte zandstranden, is een paradijs voor zon- , water- en strandliefhebbers. Nu de vakantieperiode weer is aangebroken vetrekken veel mensen naar warme oorden. Wij brengen de zomer door in ons raadhuisje, en op een dag sta ik oog in oog met het zonnige kleinood dat BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) ooit voor mijn zus heeft gekocht. Hij vond het bij een brocante in Antwerpen, en het typeert haar persoon in één oogopslag. |
| Het asbakje (want dat is het als je goed kijkt) komt uit Vallauris, in de buurt van Cannes aan de Côte d’Azur. Al in de tijd van de Romeinen werden in deze streek keramische producten gemaakt. Toen er in de kleirijke regio naast culinair keramiek ook kunstkeramiek vervaardigd werd, raakten kunstenaars waaronder Picasso geïnteresseerd, en vestigden zich in de regio. Creëerde Picasso in Vallauris (1948-1955) niet samen met de plaatselijke pottenbakkers duizenden keramische werken? |
| Picasso (1881-1973) werd in Málaga geboren. De havenstad ligt aan de Zuid Spaanse kust waar ook het fantasierijke kasteelmonument ‘Castillo de Colomares’ staat. Dit museum is tussen 1987 en 1994 gebouwd als eerbetoon aan de ontdekking van Amerika in 1492 en aan Christoffel Columbus. In 1992 vierde Spanje het 500ste Columbusjaar met een wereldtentoonstelling in Sevilla, de Olympische Spelen in Barcelona en met Madrid als Culturele Hoofdstad van Europa. Maar ook Antwerpen vierde het 500ste Columbusjaar met de indrukwekkende tentoonstelling ‘America. Bruid van de Zon‘. |
| Wist je dat Antwerpen een belangrijke rol speelde bij de ontdekking van Amerika? De historische banden van Europa met de ‘Nieuwe Wereld’ liepen grotendeels via Antwerpen. Keizer Karel V (1506-1556) grondlegger van het Spaanse Rijk, het grootste wereldrijk van de vroegmoderne tijd, had al op 6-jarige leeftijd de Lage Landen geërfd. Hij is geboren in Vlaanderen en was Vlaams gezind. Maar wilde hij niet de wereldlijke macht combineren met de geestelijke macht van het Christendom? |
| Jazeker, en dat lukte hem met hulp van Jakob Fugger de Rijke, de belangrijkste financier van Keizer Karel V. Zo gezegd, zo gedaan, en de wereldkaart werd opnieuw getekend. ‘Latijns Amerika is geboren uit een aantal verkrachtingen en ook uit een aantal liefdesdaden…,’ zegt Eduardo Galeano (Montevideo 1940 – 2015) in een interview. Hij is de schrijver van o.a. De aderlating van een continent, een klassieker uit 1970 over de onderontwikkeling en uitbuiting in Latijns Amerika en over voortdurende verspilling van de natuurlijke hulpbronnen. |
| Want de mijnen (zilver en goud) uit bergen bij Potosi verschaften Spanje en Europa enorme rijkdom. Inlanders werden ingezet als dwangarbeiders, en er werden belastingen geheven. Spanjes kostbare oorlogen werden betaald met baar goud en zilver, evenals de protserige monumenten. Het kapitaal stroomde binnen, en volgens een Spaanse econoom uit die tijd, had in 1629 75 procent van het goud en zilver uit de Amerikaanse mijnen zich opgehoopt in slechts vier Europese steden; Londen, Rouaan, Antwerpen en Amsterdam. |
| ‘Er is altijd verschil tussen de bronzen standbeelden en de mensen van vlees en bloed’, vertelt Eduardo Galeano in een ander interview. En, ‘Wie zijn eigen verleden niet kent, kan in het heden ook niet veel beginnen’. En dat is natuurlijk helemaal waar. De officiële geschiedenis van Latijns-Amerika bestempelt hij als een grote leugen. Hij ging op zoek naar het echte verleden, en schreef er een reeks indrukwekkende boeken over. |
| Ook beschrijft hij ‘het systeem‘ in Latijns-Amerika in 1970; ‘De functionarissen functioneren niet/ De politici praten maar zeggen niet/ De stemmers stemmen maar kiezen niet/ De informatiestromen desinformeren / De onderwijsinstellingen onderwijzen het niet weten/ De rechters veroordelen de slachtoffers/ De militairen zijn in oorlog met hun landgenoten/ De politie bestrijdt niet de misdaad omdat hij die zelf begaat/ De faillissementen worden gesocialiseerd, de winsten geprivatiseerd/ Het geld is vrijer dan de mens/ De mensen staan in dienst van de dingen’. |
| Klinkt bekend toch? Leven we inmiddels ook hier en nu op gespannen voet met alles en iedereen om ons heen? Heeft de overheid besloten dat de werkelijkheid niet bestaat? Het is allemaal erg donker en verwarrend, en onze realiteit is behoorlijk gaan schuiven. Het comfortabele burgerlijke bestaan, met een vast schema voor elke dag van de week lijkt ineens een verstikkende cirkel. Is de aantrekkingskracht van vakantie naar het zuiden meer dan alleen een verlangen naar zee en zon? |
| Maak een reis naar het ongelofelijke blauw, het zijdeachtig water en het paradijselijke groen. Ontdek de Rivièra in de 26-delige podcastserie over historische plekken en kunstenaars in de Côte d’Azur. Bezoek het keramiek en aardewerkcentrum in Vallauris bij Cannes en bekijk ook het geschilderde anti-oorlogswerk ‘Oorlog en Vrede’ van Picasso, in de kapel van het kasteel van Vallauris. Inspireerde de Russische schrijver Leo Tolstoy (1828-1910) met zijn roman Oorlog en Vrede Picasso niet tot het maken van deze levendige muurschilderingen, waar gewapende figuren tegenover dansende figuren staan afgebeeld? |
| Reis naar het Columbusmuseum ‘Castillo de Colomares’ in Málaga en ontdek Columbus en Amerika. Weet je dat Christoffel Columbus (1451-1506) een groot navigator was? In zijn tijd kwam overal in het Westen een einde aan de middeleeuwen, en ontstond er een gevoel van vernieuwing, van expansie en ontdekking. Dwong het elke Europese staatkundige eenheid de balans op te maken en zich een plaats voor te stellen in de nieuwe wereldorde? |
| Vertrek naar Antwerpen en blader in het Museum Plantin-Moretus door de eerste atlas van de wereld, gemaakt door cartograaf Abraham Ortelius in 1570. Ga naar Haarlem en maak in het Frans Hals Museum kennis met kunstenaar Anna Belle Geiger (1933, Rio de Janeiro), en zie hoe Brazilië voor haar het centrum van de wereld is, en hoe haar wereldkaarten de verschuivende machtsverhoudingen op poëtische wijze verbeelden. Maar zijn we uiteindelijk niet allemaal speelbal van de grote geopolitieke machten? |
| Ooit was Amerika een leeg continent. De zon nam er een voorname plaats in als zichtbaar symbool van eenmaking. De schoonheid van Latijns-Amerika is misschien het best bewaard gebleven in oude keramische producten. Door lucht en vuur transformeert aarde naar steen, de twee ogenschijnlijk tegenstrijdige elementen zijn nodig om dit resultaat te bereiken. Net als Veertje in ‘Veertjes dans’. Zij wordt beledigd en gekwetst, maar ze zegt toch dank je wel. Want ze is vastbesloten haar droom waar te maken. |
| Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser Boek | Veertjes dans | Leny van Grootel 2Doc Kort | 17 korte films over het leven in Brazilië en Rio de Janeiro Podcast | Klara De Rivièra | 26-delige podcastserie over historische plekken en kunstenaars in de Côte d’Azur | Eric Rinckhout Gids: ‘The South of France for Art Lovers’, tips en verrassende ontdekkingen over kunst en cultuur in Zuid-Frankrijk | Eric Rinckhout Poterie de Vallauris | Keramische Faience in de Côte d’Azur Vallauris keramiek | Afbeeldingen Musée Picasso de Vallauris Wandschilderijen | Oorlog en Vrede | Pablo Picasso Boek en film | Oorlog en vrede | Leo Tolstoj Weblog | Bert Ernst |1992: Columbusjaar. Maar wat vieren we eigenlijk? Weblog | Antwerpen, de Habsburgers, Keizer Karel V, en de Fuggers | Jan Lampo YouTube | Fugger – Banker Who Brought the Habsburgs to Power Catalogus | America Bruid van de zon | 500 jaar Latijns – Amerika en de Lage Landen Museo Picasso | Málaga Columbusmuseum Castillo de Colomares | Málaga Boek | De Spaanse Erfenis | Vijf eeuwen Spaanse invloeden in Latijns Amerika | Carlos Fuentes Boek | De aderlating van een continent | Vijf eeuwen economische exploitatie van Latijns Amerika | Eduardo Galeano Het boek der omhelzingen | Beelden en woorden uit Latijns Amerika | Eduardo Galeano Documentaire VPRO | De berg die mannen eet | Potosí en de Cerro Rico Documentaire VPRO | Stef Biemans reist over de rug van de Andes op zoek naar de Zuid-Amerikaan Online | Abraham Ortelius: uitvinder van de atlas | Museum Plantin-Moretus Interview | Metropolis M | In gesprek met Anna Bella Geiger in het Frans Hals Museum Tentoonstelling | Anna Bella Geiger, Braziliaans kunstpionier | Frans Hals Museum Tentoonstelling | FIRST AMERICANS | Eerbetoon aan inheemse veerkracht en creativiteit | Museum Volkenkunde Leiden Stream | Silvana Estrada | Marchita – (Full Album Stream) |
|
| N.a.v. de zoektocht naar vakantieparadijzen afb: Detail stilleven met kast | Bert Kinderdijk (BK) | Particuliere collectie afb: Detail schilderij ‘Op gespannen voet‘ | Bert Kinderdijk (BK) | Particuliere collectie afb: Keramiek uit Vallauris | Collectie Lord Crackfree | Foto LC |
