 |
| afb: Schilderij Appeltjes van Oranje, Bert Kinderdijk | Particuliere collectie en Zelfportret Bert Kinderdijk | Particuliere collectie |
| De eerste fysieke kennismaking met een nieuwe werkgever komt meestal tot stand via het pand en de entree. In 1987 word ik uitgenodigd voor een gesprek bij Publinet, uitgever van de eerste multimediale B2B-gids ter wereld en een dochteronderneming van Publimedia uitgever van de Gouden Gids, in het door o.a. Pi de Bruijn ontworpen Nieuw Amsterdam Gebouw aan het Hoekenrodeplein in Amsterdam-Zuidoost. Het complex bestaat uit twee T-vormige gebouwen in de kleuren roodbruin en koningsblauw, die met elkaar verbonden worden door een ellipsvormige poortbebouwing. Het geheel heeft een regelmatige, strenge en toekomstgerichte uitstraling en roept direct een speciaal gevoel op. De poort is de verbinding naar het winkelcentrum Amsterdamse Poort waar in die tijd ook het pand van NMB (ING) is gebouwd, ontworpen door Alberts en Van Huut. Dit gebouw heeft de bijnaam ‘Het Zandkasteel’ vanwege de zandkleurige uitstraling en de vele torens. |
|
| Schuin tegenover de ingang van de parkeergarage, aan de achterkant van het Nieuw Amsterdam Gebouw en toen voor het hoofdkantoor van de Bijenkorf (zijn inmiddels verhuisd), staat de 23 meter hoge sculptuur ‘De Kus’ van Jeroen Henneman. Een ‘staande tekening’ zoals hij zelf zegt, en siert de entree van het pand van de Bijenkorf, maar ook de route naar de parkeergarage van het Nieuw Amsterdam Gebouw, de entree voor medewerkers en bezoekers die met de auto komen en deze ingang als ‘hoofdingang’ gebruiken. Werken in een omgeving waar de grondbeginselen van de architectuur worden toegepast levert op, en Pi de Bruijn heeft dit destijds, samen met de collega’s van Architecten Cie, goed vertaald naar onze tijd. |
|
| Maar wat maakt een gebouw nu zo aantrekkelijk? De Romeinse architect en ingenieur Vitruvius, de meest invloedrijke architect allen tijde (20-85-v. Chr.), heeft het standaardwerk voor de architectuur geschreven. Volgens Vitruvius is architectuur afhankelijk van ordening, rangschikking, harmonie, symmetrie, decorum en economie. De grootste architecten van de Italiaanse Renaissance waren aanhangers van het werk van Vitruvius en hun meesterwerken vloeiden voort uit de maatverhouding schema’s die bij Vitruvius worden opgesomd. Tijdens mijn opleiding voor Toeristische Gids Antwerpen in 2005, ben ik veelvuldig in aanraking gekomen met het gedachtegoed van Vitruvius via Dr. Rutger Tijs, docent bouwstijlen en als planoloog verbonden aan het departement Ruimtelijke Ordening van de stad Antwerpen. Hij nam ons mee in de tijd van Alberti, Serlio, Palladio en Scamozzi, architecten die sterk geloofden in de onbeperkte macht van de ratio en die op zoek gingen naar de ordeningsprincipes die aan de natuur ten grondslag liggen. |
|
| Ook in Amsterdam zijn veel gebouwen ontworpen in de Vitruviaanse traditie. De Palladio-stijl, classicistische eenvoud en harmonie, was een groot succes in Nederland. Palladio zegt dat er verschillende groepen verhoudingen zijn die goede proporties opleveren voor o.a. kamers. In 2000 verhuisden wij naar Antwerpen en betrokken we woningen waar de ideale verhoudingen zijn toegepast die veel gebouwen in de stad, en overal ter wereld, kenmerkt. Ook het Paleis op de Dam is een ‘VillaPalladio’. Jacob van Campen is architect van Het Koninklijk Paleis Amsterdam, beter bekend onder de naam Paleis op de Dam. De als schilder opgeleide welgestelde ‘landheer’ bestudeerde op zijn landgoed Randenbroek in Amersfoort, een park gelegen aan het einde van onze straat en waar wij als kinderen heerlijk speelden, vele werken van o.a. Palladio. |
|
| Van alle historische gebouwen in ons land is het Paleis op de Dam wel het meest monumentale en indrukwekkende gebouw. In 2011 is het volledig gerestaureerd en klaar gemaakt voor de toekomst. Tijdens een bezoek aan het gerestaureerde paleis, samen met mijn moeder, probeer ik de ‘ingenieur- mathematicus’ Jacob van Campen te volgen in zijn wens de onderlinge verhoudingen te baseren op de Pythagorische getallen 3, 4 en 5. Elk jaar wordt in deze zalen de Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst uitgereikt en in 1980 wordt het werk van BK (beeldend kunstenaar / ontwerper en echtgenoot Bert Kinderdijk) uitgekozen voor deelneming. Hij ontmoet koningin Beatrix die in april van dat jaar Koningin van Nederland is geworden. Als liefhebster van moderne kunst wordt zij in 1999 benaderd door Rudi Fuchs, de toenmalige directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam. Hij vroeg haar of ze interesse had om een gastexpositie samen te stellen in het Stedelijk Museum Amsterdam, ter gelegenheid van haar twintigjarig ambtsjubileum. Het zou een brede keuze moeten worden uit de Nederlandse kunst vanaf 1945. |
|
| Na enig aarzelen stemde zij toe en vond zij een passende vorm voor ‘De Voorstelling’. Zij koos haar eigen woonpaleis, Paleis Huis Ten Bosch in Den Haag, als leidraad voor haar tentoonstelling. Immers sinds haar intrek in Paleis Huis Ten Bosch in 1981 is het paleis niet meer toegankelijk voor publiek, evenals haar werkpaleis op Noordeinde. In 1988 vertelde ze in een gesprek met Hella Haasse: ‘Ik gebruik het voor allerlei ambtshalve gelegenheden en er worden zulke eisen aan gesteld dat we het niet open kunnen stellen voor het publiek. Dat is gewoon niet te combineren’. Met de tentoonstelling Nederlandse kunst in het Stedelijk Paleis, De Voorstelling, gunde gastconservator Beatrix ons een kijkje in haar paleis: ‘de mise-en-scene van een paleis tijdelijk in een museum gesimuleerd’. Paleis Huis Ten Bosch is gebouwd in de kenmerkende classicistische stijl. Een traditioneel paleis waarin de inrichting met kunstwerken typologisch bepaald is, naar functie en karakters van verschillende kamers en zalen. |
|
| Jacob van Campen decoreerde tussen 1648 en 1651 de Oranjezaal samen met nog elf andere schilders, een samenwerking van de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden. Zij werkten in de stijl van Rubens aan eenendertig schilderstukken op groot formaat. Een van de belangrijkste historische opdrachten uit de Nederlandse Gouden Eeuw. De Oranjezaal is het centrale deel van Paleis Huis Ten Bosch. Amalia van Solms (1602-1675) liet de schilderingen maken als eerbetoon aan haar overleden man Frederik Hendrik (1584-1647). Hij werd gezien als de belangrijkste architect van de vrede van Munster. Het einde van de tachtigjarige oorlog, waarbij de Republiek der Verenigden Nederlanden als soevereine staat erkend werd, hebben wij mede aan hem te danken. Het was tevens het begin van een gouden tijd. De Oranjezaal vormt in 2013 ook het hart van de expositie ‘Constantijn en Christiaan Huygens, een gouden erfenis’. Koningin Beatrix opende deze tentoonstelling in de Haagse Grote Kerk op 24 april 2013. De laatste van de vele openingshandelingen die zij als koningin verrichtte. |
|
| In ons ‘paleis’ en stadsappartement op de hoek van de Huidevettersstraat en de Schuttershofstraat in het centrum van Antwerpen, ontvingen wij in april 2001 de catalogus met de titel ‘Nederlandse kunst in het Stedelijk Paleis, De Voorstelling’, van de sector Communicatie & Marketing van het Stedelijk Museum Amsterdam. De catalogus is een compleet overzicht van de tentoonstelling die is samengesteld door koningin Beatrix. Binnen bepaalde grenzen wilde de koningin laten zien wat er de afgelopen vijftig jaar in de kunst is gebeurd, en wat Nederland aan belangrijk werk heeft voortgebracht. De inrichting van het denkbeeldige paleis in het Stedelijk Museum Amsterdam begint in de Erezaal en volgt haar weg via ondermeer de Balzaal, de Rookkamer, de Bibliotheek, de Vergaderzaal, de Tuinkamer en de Muziekkamer naar de Familiegalerij. De koningin leende, bij hoge uitzondering, twee werken uit voor deze tentoonstelling. Een portret van Juliana, geschilderd door de realist Carel Willink en een portret van zichzelf, de inmiddels bekende tekeningachtige sculptuur, gemaakt door Jeroen Henneman. Met deze tentoonstelling wilde zij mensen, die zelden of nooit naar dit museum gaan, interesseren. |
|
| Op 11 april 2013 opende de koningin de viering van de Vrede van Utrecht. Het is precies 300 jaar geleden dat in het Utrechtse Stadhuis vrede werd gesloten tussen Europese landen. Het Utrechtse Stadhuis is opgetrokken in neoclassicistische stijl en een perfecte omgeving om mensen op vreedzame gedachten te brengen. Het jaar 2013 staat tevens in het teken van de viering van 200 jaar Koninkrijk. Het in dat jaar door BK (beeldend kunstenaar / ontwerper en echtgenoot) gemaakte schilderij ‘Appeltjes van Oranje’ verbeeldt een terugblik de op de Nederlandse geschiedenis. Het diffuse licht in het schilderij doet denken aan een 17e -eeuws stilleven, de porseleinen schaal, de vruchten en het scheepszeildoek zijn vrijelijk gebruikt als symbool voor de internationale handel. Op 13 april 2013 steekt Koningin Beatrix dan eindelijk de Gouden Sleutel in de ‘deur’ van het gerestaureerde Rijksmuseum. Het Spaanse architectenduo Cruz y Ortiz werkte onder het motto; ‘Verder met Cuypers’. Architect P.J.H. Cuypers was een man die zeer nadrukkelijk ontwierp op proporties van de zalen. Bij de restauratie zijn hoogte, diepte en breedte van alle ruimten naar maten van Cuypers hersteld. Wanddecoraties, muurschilderingen, beelden, mozaïek en glas-in-lood zijn allemaal zorgvuldig teruggebracht en de kunstwerken worden getoond op, in vier tinten grijs, geschilderde wanden. Dit geeft helemaal de sfeer weer van ons trompe-l’oeilhuis in Antwerpen waar BK een mooi geheel vervaardigde door kunst en decoratie, in kamers met de juiste verhoudingen, harmonieus op elkaar af te stemmen. |
|
| Op 30 april 2013 draagt Koningin Beatrix de troon over aan Willem-Alexander en een gouden periode wordt hiermee afgesloten. Zij keert terug naar de Lage Vuursche in de gemeente Baarn, de plaats waar wij ook weer zijn neergestreken. Het Paleis op de Dam is het decor voor deze ceremonie. De ordelijke architectuur van dit gebouw geeft ons de illusie dat we zaken onder controle hebben. Het ‘GoudenGidsPallazo-Nieuw Amsterdam Gebouw’ wordt de komende jaren volledig herontwikkeld en opnieuw opgebouwd. De Gouden Gids vond in 2008 een ander onderkomen in het Jupitergebouw in Amsterdam-Zuidoost en trouwde met De Telefoongids. Zij gaan inmiddels samen door het leven onder de nieuwe naam DTG. 30 april 2015 is de huwelijksdag van mijn zusje en haar man. Zij trouwden op Paleis Soestdijk (lees ook column trouwservice), een feestelijke dag met een koninklijk tintje en bijpassende gezichtsuitdrukking. Jaren geleden, op Koninginnedag, hebben zij elkaar ontmoet, en ‘Vorstelijk Baarn’ werd hun woonplaats. De trouwkaart is geïnspireerd op ‘De Kus’ van Jeroen Henneman, en de symmetrische bogen van Paleis Soestdijk staan symbool voor twee gezinnen die worden omarmd en verenigd in een nieuwe ordening. |
| afb: Schilderij Appeltjes van Oranje, Bert Kinderdijk | Particuliere collectie en Zelfportret Bert Kinderdijk | Particuliere collectie |
|
