 |
| afb: Schilderij De Afspraak II, Bert Kinderdijk 2016, particuliere collectie | afb: Beeldend Cadeau |
| Wanneer ga je trouwen? is de titel van het tot nu toe duurste schilderij ooit geveild. Het werk van Paul Gauguin, Nafea faa ipoipo, Tahitiaans voor wanneer ga je trouwen? uit 1892 gaat in 2015 op reis naar de Emiraten en is waarschijnlijk gekocht door een Qatarese verzamelaar. We zien twee Tahitiaans vrouwen voor een heuvelachtig landschap. Ze dragen allebei een witte bloem in het haar, in Tahiti een symbool van onschuld en van het beschikbaar zijn voor het huwelijk. Maar aan welke vrouw stelt Gaugin de vraag eigenlijk? Van prins Bernard weten we dat hij in 1934 zijn grote liefde Ursula von Pannwitz ten huwelijk vroeg, maar hij trouwde met Juliana. Bijna zeventig jaar woonden ze op Paleis Soestdijk. Het voormalig jachthuis en zomerpaleis werd aangepast aan de moderne tijd en de verbouwing was een huwelijksgeschenk van het volk aan het bruidspaar. Het werd de residentie van Nederland waar (vanaf 1948) tal van buitenlandse staatshoofden werden ontvangen. De al in 1816 toegevoegde gebogen symmetrische vleugels gaven het geheel een voorname en afstandelijke uitstraling, en zo was privacy gewaarborgd. |
|
| De drie zusjes Zielman stonden in de jaren zestig tijdens Koninginnedag regelmatig in de menigte voor het paleis om een blik te kunnen werpen achter de toegangsdeuren die uitkomen op het bordes. Dat lukte natuurlijk nooit. Prinsen en prinsessen zwermden in en uit en achter het raam wuifde de vage hand van een aangetrouwde natuur- en vogelfotograaf die met een gebroken enkel binnen moest blijven, maar nooit kwamen wij te weten hoe het er achter die deuren uitzag. Tot….wij er zelf stonden. Op 30 april 2015 trouwde mijn zusje met haar man op Paleis Soestdijk. Gemotiveerd door hun eerste kennismakingsdatum op een 30ste april en hun pas verworven huis in ‘Vorstelijk Baarn’, konden ze zich geen betere locatie voorstellen om elkaar de huwelijkse trouw te beloven dan deze voormalige koninklijke stulp. Paleis Soestdijk is vanaf januari 2013 trouwlocatie en sinds de troonswisseling kan je er vanaf 2015 zelfs op 30 april, wat ooit Koninginnedag was, trouwen. Het aanstaande bruidspaar liet zich de datum niet ontglippen en ging direct in ondertrouw. |
|
| De plaatselijke BABS (Bijzonder Ambtenaar Burgerlijk Stand) werd bijgepraat, het bevriende ceremoniemeesterechtpaar sjouwde af en aan met dikke draaiboeken en de stofhoes werd alvast van de Porsche getrokken. Geïnspireerd door het schilderij Appeltjes van Oranje gemaakt door BK (echtgenoot, beeldend kunstenaar en ontwerper Bert Kinderdijk) dat sinds 2013 op een mooie plek in de residentie van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Luxemburg hangt, kwam de vraag van het aanstaande bruidspaar voor het maken van een ontwerp voor de trouwkaart en de wens een huwelijkscadeau te mogen ontvangen in de vorm van een schilderij, een blijvende herinnering aan deze bijzondere gebeurtenis op die speciale plek. Een flink aantal nachtmerries verder, en nadat de scripts zijn geschreven en de rollen eindeloos zijn gerepeteerd, is het zover. Als de gezichten op glimachstand verwachtingsvol naar de toekomst (prachtig uitziende gezamenlijke kinderschare) kijken, vraagt de BABS in de fraai gedecoreerde Stuczaal van het Koninklijk Paleis aan het bruidspaar; ‘belooft u getrouw alle plichten te zullen vervullen, die door de Wet aan de huwelijkse staat worden verbonden?’ Ofwel; durf je je lot in de handen van de ander te leggen? |
|
| ‘Ja ik wil!’ riep ik twintig jaar geleden zelf, nadat we eerst jaren hadden samengewoond. Maar waar zeg je dan eigenlijk ja tegen, en wat ‘wil’ je dan? Doe je niet vaak ook wat de ander wil? En lever je jezelf in het ergste geval niet met huid en haar over? Het huwelijk drijft op loyaliteit en dienstbaarheid. Het is een weg van tekortschieten, doorgaan en soms bijna je eigenheid verliezen tot je bent samengesmolten met de ander. Gevoelsmatig ben je niemand meer zonder die ander, zoals een schilderij niet alleen een verzameling van losse elementen en kleuren is, maar ook een voorstelling en een verhaal. Gelijkwaardigheid en je gedachten met iemand kunnen delen is een voorwaarde voor succes. Het valt beslist niet mee om van de spreekwoordelijke mug geen olifant te maken als je ook nog je eigen standpunt wilt bepalen. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om met een steen te trouwen, zoals de kunstenaar Tracey Emin onlangs deed. ‘Ze is nooit alleen, de steen blijft altijd op dezelfde plek en wacht op haar’. Maar brengen we niet allemaal objecten tot leven die we vervolgens grote emotionele waarde toekennen en waar we net iets meer mee ‘getrouwd’ zijn? |
|
| Een koninklijk huwelijk is dan weer van een heel andere orde. Er gaat een verhaal dat Bernard het gazon graag netjes wilde hebben en dat Juliana wel van een beetje onkruid hield. Hoe gaan twee verschillende breinen dat volhouden? Dat werkt toch alleen met bondgenootschap en liefde? Als het goed is hoef je elkaar na enige tijd niets meer uit te leggen en word je op handen gedragen. Of is het huwelijk nog steeds een economische instelling, het is toch net zo goed en afspraak over geld en spullen? Op zoek naar verbondenheid rijgen we de gebeurtenissen aan elkaar zodat er een kloppend verhaal uitrolt, het liefst eentje met een rode draad waar we sterke een band mee krijgen, een identiteit, want je bent tenslotte je gedeelde ervaring! |
|
| Elk mens heeft behoefte aan harmonie, en Koningshuizen leven het leven een beetje voor. Het ultieme sprookje wordt nog altijd massaal ‘gekocht’. Dat heb ik kunnen ervaren tijdens mijn bezoeken voor DTG aan al die trouwlocaties, koetsverhuurders, bruidstaartenmakers, drukwerkverzorgers, weddingplanners en trouwbeurzen. Er is zelfs jarenlang een aparte trouwservicekatern opgenomen geweest in de gids. De nationale sprookjeshandel droeg behoorlijk bij aan de winst, en het was voor mij een aangename bijkomstigheid om in al die huizen en kastelen te mogen rondneuzen waarvan sommigen nu zijn omgetoverd tot een museum. Huis Ruurlo bijvoorbeeld, een geliefde trouwlocatie tijdens mijn DTG-periode, hangt nu vol met werk van Carel Willink en opende in juni 2017 de deuren voor het publiek (lees ook column musea). Mensen hebben behoefte aan symbolische rituelen en kiezen daarom voor betekenisvolle trouwlocaties met bijpassende feestelijkheden. |
|
| En zo verliep de plechtige ceremonie van het huwelijk van mijn zusje en haar man met een lach en een traan, en stonden de drie zusjes spoedig met een stukje bruidstaart op de plek waar jaren geleden prinsen en prinsessen in en uit zwermden. Als toegift werden we rondgeleid door de lege privévertrekken waar alleen nog foto’s hingen, o.a. van Bernard omringd door zijn olifantencollectie en waar zijn voorliefde voor zijden dassen ook nog even zijdelings werd aangestipt. Bij het schuifraam in de werkkamer van Juliana stelden wij ons voor hoe zij gelukkige momenten beleefde in de tuin met lathyruskassen waar ze zo aan was gehecht. Ze was een groot liefhebber van de heerlijk geurende sierbloem die constant dienden te worden geplukt. De werkende moeder, echtgenote en koningin was sociaal bewogen en nam zelf regelmatig de telefoon op, het was bijna geen sprookje meer. |
|
| Toen zij in 2004 overleed woonden wij in Antwerpen, en op de dag van haar begrafenis bezocht ik voor DTG klanten in Maastricht. Onderweg naar huis stopte ik in Diest, een stadje in België aan de autostrada halverwege Maastricht en Antwerpen. Diest is door de historische band met het huis Nassau ook Oranjestad en nauw verbonden met het Nederlandse koningshuis. Beatrix droeg tijdens haar regeerperiode de titel ‘Barones van Diest’ en Willem-Alexander heeft de adellijke titel ‘Baron van Diest’ in 2013 overgedragen gekregen. In de Sint-Sulpitiuskerk van Diest ligt de oudste zoon van Willem van Oranje, Filips Willem (1584-1618), begraven en het was een bijzondere plek om stil te staan bij het overlijden van Juliana. Filips Willem liet een grote som geld na aan de parochie van de kerk ‘opdat daar voor hem jaarlijks een plechtig requiem zou worden opgedragen’. In 2008 is dit testament ‘herontdekt’ en is de belofte in ere hersteld en wordt er elk jaar opnieuw een eredienst voor de doden gehouden. Muziek filtert de afstand tussen onszelf en onze emoties en het scheppen van een droombeeld is sterk verbonden met kunst. Het is de unieke beleving van de kijker, en de vraag naar een kunstwerk als huwelijksgeschenk, een herinnering aan die bijzondere gebeurtenis, neemt toe. Het was ook de wens van mijn zusje en haar man. |
|
| Aan het einde van de feestelijke dag en nog voordat ze op huwelijksreis naar de Emiraten vertrokken kwam de familie van de bruidegom met een onverwacht vriendelijke daad en bood het bruidspaar alvast een schilderij aan in de vorm van een ingelijst borduurwerk met de afbeelding van een edelhert. Een aanloop naar de echte afspraak; een schilderij als huwelijkscadeau. Voor mij was dat borduurwerk een inspirerende geste, immers mijn puttertjeslogo (korte columns over kunst en erfgoed op Puttertjes | Doorborduren in korte columns) is ook een borduurwerk. De achterkant van een borduurwerk is altijd een wirwar van draden en laat zien hoe verrassend wegen kunnen lopen. En borduurt niet alles voort op wat ooit was? Paleis Soestdijk krijgt binnenkort een nieuwe bestemming en met de tentoonstelling BAL!, samengesteld door een generatie hedendaagse kunstenaars en ontwerpers, nemen we afscheid van een aantal eeuwen Oranjes op Soestdijk. Lees Eigen weg. |
| afb: Schilderij De Afspraak II, Bert Kinderdijk 2016, particuliere collectie | afb: Beeldend Cadeau |
|
