| Rembrandt en Saskia | december 2018 |
|---|
 |
| Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Rembrandt en Saskia in het Fries Museum, Leeuwarden afb: Detail Geschilderd huwelijksbord, 17e -eeuwse Hulde aan het Bruidspaar | Fries Museum Leeuwarden | Foto Puttertje afb: Bierpul 1605 – 1672, Chinees porselein en verguld zilver | Keramiekmuseum Princessehof, Leeuwarden | Foto Puttertje afb: Detail Schilderij Saskia en profil in rijk gewaad 1633 – 1634 – 1642, Rembrandt van Rijn | Foto Puttertje |
| Een bordje op de gevel trekt mijn aandacht. We zijn op zoek naar een huis en Funda brengt ons virtueel in Franeker. Schuin tegenover de ingang van Museum Martena staat een prachtig trapgevelpand. Op een bordje valt te lezen; ‘Hier woonde Johannes Maccovius hoogleraar theologie te Franeker van 1615 tot 1644. Vanuit dit huis trouwde zijn schoonzuster Saskia van Uilenburg met Rembrandt van Rijn in 1634.’ Stichting Trezoor. Ik ga op zoek naar het verhaal en vertel het BK, beeldend kunstenaar en echtgenoot. Vragend kijk ik hem aan. Gaan wij wonen in het pand van de eenoogige, vrouwvriendelijke Poolse edelman Johannes Maccovius? Die getrouwd was met Antje Uylenburgh, de zus van Saskia, de vrouw van Rembrandt? In het huis waar Saskia haar zieke zus Antje heeft bijgestaan tot haar dood? En waar zij nog tot aan haar huwelijk met Rembrandt voor haar neefje heeft gezorgd en voor haar geruchtmakende zwager, de van dronkenschap beschuldigde en met studenten heulende rector-magnificus die een beestachtig leven leidde, maar alom werd geprezen en zeer geliefd was? |
| Saskia was al verloofd met Rembrandt toen ze naar Franeker vertrok om haar zus Antje te verzorgen. Nadat Antje in november 1633 was gestorven bleef Saskia tot aan haar trouwdag in Franeker wonen. Zij trouwde in 1634 met Rembrandt in het nabijgelegen St. Annaparochie. Saskia is in 1612 in Leeuwarden geboren in de statige woning Ossenkop 11. Ze was de jongste dochter van acht kinderen van de jurist Rombertus Uylenburgh en Sjoukje Ozinga, een meisje uit een goed milieu. Zij is genoemd naar de enige zus van haar vader, tante Sas. Rombertus Uylenburgh was burgemeester van Leeuwarden en afgevaardigde van de provincie Friesland in Den Haag. Ook was hij betrokken bij de oprichting van de Universiteit van Franeker. Saskia werd op twaalfjarige leeftijd een weeskind. Na het huwelijk laat Rembrandt, inmiddels een succesvol schilder, het geld flink rollen tot ergernis van Saskia’s familie. Zij vinden in 1638 dat hij ‘met pronken ende praelen haer ouders erffenisse hadde verquist’. Rembrandt spande een proces aan wegens laster. Hij en zijn vrouw zijn nu eenmaal ‘rijckelyck ende ex superabundanti begoediget’, was zijn verweer. |
| Maar hoe kwam nou eigenlijk zo’n hogere kringen-huwelijk in die tijd tot stand? En waar ontmoette de Leidse Rembrandt de Friese Saskia? Dát is nu te zien in het Fries Museum in Leeuwarden. De expositie toont hoe het liefdesleven van de 17de-eeuwse ‘high society’ eruitzag; van hofmakerij via bruiloft en huwelijksleven naar kinderen en de dood. Het verhaal van Rembrandt en Saskia loopt als een rode draad door de tentoonstelling. Ontdek hoe de broers van Saskia zich in de schulden staken om te kunnen pronken met de mooiste zijden stoffen en kousen, hoe de rollen binnen het huwelijk strikt verdeeld waren, en dat persoonlijk geluk geen prioriteit was. Ontdek ook hoe groot de babysterfte was en hoe vrouwen in het kraambed het leven lieten. Maar ontdek vooral prachtige kunst. Een van de meest persoonlijke meesterwerken van Rembrandt van Rijn, Saskia en profil in rijk gewaad, is voor het eerst in ruim 250 jaar weer in Nederland te zien. Ook een bijzonder zelfportret van Rembrandt uit 1632, een stuk uit de Burrell Collection in Glasgow, is sinds 1727 niet meer in ons land geweest. Ga kijken. |
| Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser Rembrandt en Saskia | Liefde in de Gouden Eeuw | Fries Museum Leeuwarden Saskia Tour | Wandeling met gids langs het geboortehuis van Saskia Uylenburgh en andere sporen van de Gouden Eeuw Ontdek Franeker | Bekijk de plaats van de Franeker Academie en de gevel van het huis van Johannes Maccovius Boek Rembrandt & Saskia: Liefde in de Gouden Eeuw | Uitgebreide catalogus bij de tentoonstelling Boek Saskia, de vrouw van Rembrandt | Ben Broos |
|
| Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Rembrandt en Saskia in het Fries Museum, Leeuwarden afb: Detail Geschilderd huwelijksbord, 17e -eeuwse Hulde aan het Bruidspaar | Fries Museum Leeuwarden | Foto Puttertje afb: Bierpul 1605 – 1672, Chinees porselein en verguld zilver | Keramiekmuseum Princessehof, Leeuwarden | Foto Puttertje afb: Detail Schilderij Saskia en profil in rijk gewaad 1633 – 1634 – 1642, Rembrandt van Rijn | Foto Puttertje |
