| Voorbij van Gogh | september 2020 |
|---|
 |
| Puttertje n.a.v. de tentoonstelling ‘Van Gogh naar nu’ – Aanwinsten | Vincent van GoghHuis, Zundert afb: Detail uit Schilderij Z,t, 2020 | Olieverf op bladgoud op paneel | Stefan Peters (1978) afb: Logo Samengestelde afbeelding foto Vincent van Gogh en palet BK | CZ afb: Detail uit schilderij Oud Nieuws II | Bert Kinderdijk (BK) |
| Wat deed Vincent van Gogh eigenlijk in Nieuw-Amsterdam? Die vraag bleef mij bezighouden. Totdat we er zelf een paar keer terechtkwamen op zoek naar een plek om in alle rust te kunnen wonen en werken als er weer eens een economische crisis zou uitbreken. De vorige hadden wij (kunstenaar en ontwerper BK en ondergetekende) overleefd, en moe van gedoe besloten wij ons leven te stroomlijnen waar mogelijk. Naar Nieuw-Amsterdam dan? Dat Vincent van Gogh er voetstappen had gezet en dat er kunstenaars in de buurt woonden gaf energie. Onze zoektocht naar een geschikte locatie leidde vanuit Baarn naar Groningen en Limburg, van de Kop van Noord-Holland tot Zeeland, dwars door Nederland naar Nieuw-Amsterdam en de Duitse grens, en van Wallonië tot Vlaanderen. Uiteindelijk vonden we een atelierwoning in Brabant, net even onder Gorinchem. In Vincent’s homeland? Voelde het een beetje alsof wij de weg van Van Gogh volgden? |
| Vincent van Gogh was volgens zijn zusje Lies (dichter en schrijver, Zundert 1859 – Baarn 1936) ‘een eenzelvige jongen, met grote liefde voor vogels, bloemen en insecten, met ogen, nu blauw en dan weer groenachtig van kleur en onschoon van uiterlijk.., merkwaardig en de diepzinnigheid in heel zijn ween uitgedrukt’. Hij zocht zijn weg in het leven. Het op 30 maart 1853 in Zundert geboren ‘replacement child’ (op dezelfde datum een jaar eerder was al een eerste kind, dat ook Vincent zou heten, dood geboren) werd op zijn elfde naar kostschool gestuurd in Zevenbergen, bezocht daarna de HBS in Tilburg, en kreeg een betrekking bij kunsthandel Goupil in Den Haag, een zaak met filialen in Londen en Parijs waarvan zijn oom Vincent van Gogh deelgenoot was. In 1873 werkte hij in de vestiging in Londen en leerde er de Engelse taal. Het jaar daarop werd hij naar de hoofdzetel van Goupil in Parijs gestuurd, waar hij in 1876 ontslagen werd. |
| Tot zover het leven van een twintiger, niets nieuws onder de zon. Je verkent je weg, maakt gebruik van je netwerk (of dat van je ouders), en als je het helemaal niet meer weet ga je weer even thuis wonen. Ondertussen begin je te chatten met je broer, want je hebt de behoefte om je leven te delen, toch? Inmiddels zat de meertalige Vincent weer in Brabant. Zijn vader was er predikant, eerst in Zundert, daarna in Etten en later in Nuenen. Vincent werd achtereenvolgens onderwijzer en hulpprediker in Londen en boekverkoper in Dordrecht. Een voorbereidende studie voor dominee bracht hem naar Amsterdam, maar hij raakte teleurgesteld in ‘de stof’ en gaf het met dezelfde vaart weer op om naar Brussel te vertrekken en daar verder te reizen naar de Borinage, waar hij wegkwijnde in een morsig kamertje. Na een afgewezen liefde in Amsterdam verbleef hij bij zijn nicht Jet Carbentus en haar man Anton Mauve in Den Haag, en zij leerden hem de beginselen van het schilderen. |
| Toen wij in Antwerpen woonden en BK zich verdiepte in de academie aldaar, hebben wij ons verbaasd over de plaquette die de poort van de academie siert. Hardop lazen wij de tekst; ‘Vincent van Gogh *Zundert 30-03 -1853 – † Auvers-sur-Oise, 29-07-1890 Leerling Koninklijke Akademie Antwerpen van 18-01 tot 30-03 1886’. Nog geen drie maanden, en dan al zo’n bordje? We moesten er een beetje om lachen. Vincent van Gogh is jong gestorven en pas veel later wereldberoemd geworden. Zijn verblijf in Antwerpen is een heroïsche strijd tegen armoede en ziekte geweest. Hij huurde er voor 25 francs per maand een kamertje van een verfkoopman en schetste er verschillende portretten en stadsgezichten. Bekend uit deze periode is het schilderij Schedel met sigaret tussen de tanden (1886). Magere Hein-tekenen was een van de onderwerpen die hij had geleerd op de academie. Dat, en alles rond het leven en het werk van Vincent van Gogh inspireert nog dagelijks veel kunstenaars. |
| Neem bijvoorbeeld fotograaf Hans de Kort (1963) ‘koploper in digitale fotografie en herontdekker van natte plaatfotografie’. Hij maakte de presentatie ‘Geen foto’s van Van Gogh’, een serie die onlangs werd getoond in het Vincent van GoghHuis in Zundert. De foto’s zijn gemaakt in ‘natte plaat collodium’- techniek, een methode die rond 1850 werd gehanteerd met de kenmerkende harmonica-houten balg-camera, een camera die Vincent van Gogh moet hebben gekend. ‘Zoals veel schilderende tijdgenoten moest Van Gogh niets hebben van het toen nieuwe medium’, zegt Hans de Kort in een interview. De Kort maakte onder andere afbeeldingen van een opgezette vleerhond, van de grafsteen van het doodgeboren broertje Vincent en van De kop van een skelet met brandende sigaret. Een heel andere Van Gogh dan die wij doorgaans kennen. Het schilderij Kop van een skelet met brandende sigaret (1886) van Vincent van Gogh, is een zeer eigentijds beeld. Maar is dit het beeld van het werk van Van Gogh waarnaar wij gewend zijn te kijken? Of zijn dat de iconische zonnebloemen? |
| De wortels van Vincent van Gogh liggen in Brabant. Hij woonde tot zijn zestiende in de pastorie van de Nederlands Hervormde Gemeente in Zundert. Zijn vader was er dominee. Op de plek van zijn geboortehuis staat nu het Vincent van GoghHuis. In de nabijgelegen kosterswoning naast het Van Goghkerkje verblijven kunstenaars als ‘artist-in-residence’. Het gastatelier wordt steeds voor een periode beschikbaar gesteld aan een kunstenaar die ‘in de voetsporen van Van Gogh’ treedt en daardoor geïnspireerd op deze locatie werk maakt. Zundert, op de grens van Nederland en Vlaanderen, is een inspirerende start van de nieuwe tour ‘Voorbij Van Gogh’. Een reis vol tegenstellingen; oud en nieuw, buiten en binnen, vroeger en later, donker en licht, man en vrouw, mooi en lelijk, arm en rijk en droog en nat. Ga op pad en ontdek honderden wegen naar plaatsen, landschappen, kunstenaars en verhalen. Wat je wilt, hoe je het wilt en vooral, hoe het kan. Geniet ervan! |
| Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser Vincent van GoghHuis | Zundert Van Gogh naar nu | Aanwinsten | Tentoonstelling Vincent van GoghHuis, Zundert Van Gogh routes | Wandelen en fietsen, Zundert Vincent was here | Karin Borghouts | kunst – documentaire en boek De zussen van Van Gogh | Willem-Jan Verlinden | Boek en Documentaire Kunst en verhalen | Van Gogh Museum, Amsterdam ‘Je liefhebbende Vincent’ | Van Goghs mooiste brieven |
|
| Puttertje n.a.v. de tentoonstelling ‘Van Gogh naar nu’ – Aanwinsten | Vincent van GoghHuis, Zundert afb: Detail uit Schilderij Z,t, 2020 | Olieverf op bladgoud op paneel | Stefan Peters (1978) afb: Logo Samengestelde afbeelding foto Vincent van Gogh en palet BK | CZ afb: Detail uit schilderij Oud Nieuws II | Bert Kinderdijk (BK) |
