Lord Crackfree 12

In hokjes en blokjes | februari 2022
Duif in kastje, BLOCBIRDS houtduif, Studio 212 Fahrenheit -en detail uit schilderij vierpas met kooitje in nis Bert Kinderdijk
N.a.v. van het kleurrijke verhaal over de grijze duif
afb: Duif in kastje | Collectie BK, Foto LC
afb: BLOCBIRDS HOUTDUIF | Studio 212 Fahrenheit
afb: detail uit schilderij Vierpas met kooitje in nis | Bert Kinderdijk, particuliere collectie
Zinloze duiven (Pointless Pigeons)’, zo worden de aangeklede stadsduiven genoemd die binnenkort gaan vliegen op OpenSea. Gezellig uitziende duiven met vrolijke dasjes en tasjes, hoedjes en sproetjes, lokjes en rokjes. Ze zijn allemaal verschillend uitgedost, en dat alleen is al een kunst op zich. De duivenplaatjes zien eruit om te stelen. Doe gerust een poging want ze staan afgebeeld op internet en daar pluk je gemakkelijk de mooiste duiven uit de lucht.
Wat is er aan de hand? Drie Amsterdamse ondernemers creëerden een nieuwe wereld. Originele digitale duiven gaan als NFT’s over de digitale toonbank. De kunstenares van het drietal gaf ze kleren, schoenen en accessoires, en nu zijn ze echt. Is het gebakken lucht? Is het een spel? Het is een afspraak en je moet erin geloven zeggen kenners. Net als geld. Eerst was er goud, toen papier en nu worden er computergegevens verplaatst, en als iedereen het gelooft dan is het zo toch?
De NFT’s (non-fungible tokens, niet-vervangbare en unieke codes) zijn te vinden op speciale websites. De afbeeldingen kunnen door iedereen worden gekopieerd, maar het digitale eigendomsbewijs, een uniek certificaat beschreven in blockchaintechnologie en te vergelijken met de koopakte van een woning, ligt vast. En die certificaten worden inmiddels verhandeld tegen flinke prijzen. Kunstenaars kunnen op deze manier hun digitale werk verkopen en blijvend royalty’s ontvangen.
Het is nog steeds moeilijk te bevatten, maar het zou zomaar iets kunnen zijn. Immers toen ik in het prille begin van internet rondreisde voor het nieuwe medium, zette een ongrijpbare wereld en het logo van de dienst waarvoor ik was aangenomen mijn hoofd compleet op zijn kop. Zowel de visuele uitstraling, een pixellogo opgebouwd uit gekleurde blokjes en vakjes, als de techniek, een fluitend en piepend modem, waren onbegrijpelijk nieuw en op geen enkele manier te plaatsen. Bijna niemand geloofde erin.
En nu zijn de duiven uit de echte wereld getransformeerd naar duiven in hokjes en blokjes. Hiermee smelten twee werelden samen. Waarom kopen mensen dit eigenlijk? Wie altijd online is heeft behoefte aan een identiteit, zoals het dragen van dure schoenen in het echte leven. Anderen kunnen dan in een oogopslag zien met wie ze te maken hebben. Maar als je NFT’s als object aan de muur wilt hangen om je huis op te fleuren en je dure smaak te ventileren, vind je die natuurlijk niet bij brocante- en antiekwinkels. Of toch wel? Er bestaat een tussenvorm die een beroep doet op je verbeelding. BLOCBIRDS, gemaakt door Studio 212 Fahrenheit uit Groningen, is een hommage aan gewone vogels die hun schoonheid pas laten zien als je er echt naar kijkt.
Zoals in het Mauritshuis. Daar wandel je in een gigapixelmuseum door de kunstwerken uit de collectie. Je kunt heel ver inzoomen tot het bijna abstract wordt. Hier ontdekt je onder andere Het puttertje van Carel Fabritius. Het logo van mijn activiteit Puttertjes | doorborduren in korte columns, verhalen over kunst en erfgoed met tips, is ook opgebouwd uit pixels. Een pixel is als een borduursteek, en het originele puttertjeslogo is een borduurwerkje.
Ook de achterkant (verso) van het borduursel is interessant. Via een wirwar van draden, een metafoor voor de bedrading achter internet, volg je de weg naar het eindresultaat. Met dank aan Rob Scholte’s Embroidery Show en zijn visie op copyright. Rob Scholte ziet het als zijn missie de met de hand gemaakte borduurwerken opnieuw te waarderen. Maar hangen borduurwerken van vogels en andere creaties niet vaak een beetje weggestopt bij brocantehandelaars? Gaat de voorkeur van de liefhebber vandaag de dag niet uit naar de meer geabstraheerde exemplaren zoals BLOCBIRDS?
Het puttertje en ook de houtduif zijn door Studio 212 Fahrenheit teruggebracht tot grafische composities. Maar ondanks deze vereenvoudiging zijn ze vaak verrassend goed te herkennen. Neem de houtduif bijvoorbeeld, de grootste en ook de meest voorkomende duif van Nederland. Lord Crackfree kocht in het verleden een houtduif in een kastje bij Brocante De Duif in Heino, nu een bedrijf in antieke tegels. Door BLOCBIRDS HOUTDUIF ging ik deze duif pas écht zien.
Inmiddels heeft hij een mooie plek in ons raadhuisje, en af en toe wordt hij verhangen. Met een duif in een kastje gaat dat gemakkelijk, maar het exemplaar dat door BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) werd ingemetseld in een muur in het souterrain van ons trompe-l’oeilhuis in Antwerpen lukte dat niet. De vierpas, een tegeltableau bestaande uit vier tegels die samen één voorstelling vormen van een vogel in een kooitje, bleef na verkoop van de woning achter in het souterrain. Maar het schilderij waarin BK het tegeltableau had verwerkt verhuisde met ons mee.
België is de bakermat van de moderne postduif, en het verplaatsen van postduiven speelde ook een belangrijke rol in de Eerste Wereldoorlog. Het was een relatief betrouwbare manier om berichten te versturen. Militaire postduivendiensten transporteerden de mobiele duivenhokken achter paarden en vrachtauto’s ten behoeve van een bewegend front. De duiven vlogen vanuit de mobiele post met boodschappen naar uiteenlopende bestemmingen. En zijn er niet zelfs kleine fototoestellen ontwikkeld die bij de duiven voor de borst werden bevestigd? Zodat ze al vliegend het landschap konden fotograferen?
Rondom Kortrijk in België lieten de Duitsers in Eerste Wereldoorlog duivenmelkers uit de streek hun duiven naar een destijds nieuw gebouwd linnenpakhuis brengen. Dachten de Duitsers dat ze hiermee de reis- en spionageduiven onder controle hadden? In dit gebouw is nu het vlas- en linnenmuseum Texture gevestigd. Het is één van de weinige overblijfselen van de vlasnijverheid. Het verhaal van de duiven en het vlas inspireerde ontwerpster Christien Meindertsma, bekend van het tv-programma Voor de Vorm.
Zij maakte voor Texture, samen met Secrets of Linen, het familiebedrijf van Jos Vanneste, en met een groep vrijwilligers van het museum, de permanente installatie Pigeon Service. De ruim 200 getufte duiven die hiervoor zijn gemaakt bestaan voor 100% uit vlas. Zowel het linnen, afkomstig van diverse Belgische vlasweverijen, als de vulling (lijnzaad) verwijzen naar het vlasproductieproces. Het verenkleed van elke duif is opgebouwd uit een andere soort linnengaren. Alle duifjes samen tonen een mooie staalkaart van garensoorten en tuftmogelijkheden. En, de duiven zijn te koop!
Waar komt een product vandaan? Dat is steeds weer de centrale vraag in haar werk. Vlas legt soms een hele lange route af en het komt als product weer terug. Vlas gaat van West Europa naar China en komt weer terug, het gaat naar India en komt weer terug, het gaat naar Turkije en komt weer terug. Het verhaal van het reizende vlas wordt verteld in de vorm van een reisduif want die start vanaf een bepaald punt en keert altijd weer terug. Zou je het kunnen vergelijken met informatie die van servers over de hele wereld wordt opgehaald om de aan een zoekmachine gestelde vraag te beantwoorden?
De duif staat symbool voor onder andere de ziel die het lichaam verlaat. In verschillende godsdiensten speelt de duif een rol, en ook in de kunst. En vergeet de architectuur niet. Fraaie duiventillen in vele soorten en maten zijn te vinden in Nederland en België. Ontdek vooral ook een zeldzaam exemplaar met neogotische kenmerken op landgoed Nimmerdor onder de rook van Amersfoort. En zo is het onderwerp duif nog lang niet uitgeput, maar Lord Crackfree houdt het na een zinvolle reis langs hokjes en blokjes voor gezien. Volg de tips en zoek een geschikte duif in welke vorm dan ook.
Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser
The Pointless Pigeons of Shill City | ‘Zinloze duiven
OpenSea, the largest NFT marketplace for NFTs, rare digital items and crypto collectibles | Buy, sell, auction, and discover
VeVe Digital Collectibles | Marktplaats voor NFT’s
BLOCBIRDS, gemaakt door Studio 212 Fahrenheit uit Groningen
Gigapixelmuseum Mauritshuis | Den Haag
Het puttertje | Mauritshuis Den Haag
Puttertjes | doorborduren in korte columns, verhalen over kunst en erfgoed met tips
Rob Scholte’s Embroidery Show | Museum de Fundatie
Het puttertje | BLOCBIRDS Studio 212 Fahrenheit
Houtduif | BLOCBIRDS Studio 212 Fahrenheit

Antieke tegels De Duif | Hollandse tegels
Vierpassen en Viertjes | Antieke tegels De Duif
Postduiven – helden in de Eerste Wereldoorlog | Heim Meijerink
Vlas- en linnenmuseum Texture | Kortrijk
Kunstenaar en ontwerpster Christien Meindertsma

Pigeon Service | Texture Kortrijk
Secrets of Linen, het familiebedrijf van Jos Vanneste | Harelbeke

Tv-programma Voor de Vorm | NTR
Jan Luchtmeijer – Drachten | Duiven door de eeuwen heen

De duif in de kunst | Jan Luchtmeijer
Boek Kijk een duif | Jan Luchtmeijer
Duiventillen | Machiel de Vos
Duiven en duiventillen op antieke tegels
De duif in de godsdienst
Duif in kastje, BLOCBIRDS houtduif, Studio 212 Fahrenheit -en detail uit schilderij vierpas met kooitje in nis Bert Kinderdijk
N.a.v. van het kleurrijke verhaal over de grijze duif
afb: Duif in kastje | Collectie BK, Foto LC
afb: BLOCBIRDS HOUTDUIF | Studio 212 Fahrenheit
afb: detail uit schilderij Vierpas met kooitje in nis | Bert Kinderdijk, particuliere collectie
Overzicht LC Lord Crackfree
Overzicht