| Hebben we de boot gemist? | mei 2022 |
|---|
 |
| N.a.v. de zoektocht naar scheepscuriosa afb: detail opstelling diorama met 17e-eeuwse driemaster | Bert Kinderdijk, BK | particuliere collectie afb: detail schilderij Zee | Multimedia | Bert Kinderdijk, BK | Particuliere collectie afb: detail Venetiaans decor | Bert Kinderdijk, BK | opdracht |
| Het leven kabbelt voort. Buiten lijkt alles weer normaal, en het is nog even wennen. Woudrichem, het historische vestingstadje op loopafstand van ons raadhuisje, was twee jaar lang ons toevluchtsoord. Bijna dagelijks liepen wij over de vesting en keken we uit over de Merwede, de Waal en de Afgedamde Maas. Nooit was het uitzicht hetzelfde. Lucht, wolken, water, zonlicht, vogels en schepen veranderden voortdurend het diorama. |
| Diorama? Dat is toch een 3d-opstelling waarin een bestaande of mogelijke werkelijkheid wordt getoond? Een soort kastje met een miniatuur-nabootsing? Jazeker. In Woudrichem kun je naast schitterende panorama’s ook diorama’s bewonderen. Enkele maritieme diorama’s hangen aan gevels van huizen, en zijn zichtbaar voor de langsloper. |
| Maritieme diorama’s zijn afgeleid van Ex-voto kasten. Dat zijn kastjes die door schippers werden geschonken aan de kerk als dank voor een behouden thuiskomst. Toen BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) de opdracht kreeg om een model van een 17e-eeuwse driemaster te schilderen, plaatste hij het schip in een kastje. Zo gaf hij het een context, want niets staat op zichzelf toch? Zijn inspiratie werd gevoed door illusie en werkelijkheid, en hij schilderde een diorama met een heel eigen verhaal. |
| Tijdens deze actie kwam ik erachter dat het woord diorama een samentrekking is van het Griekse ‘di’ door, en ‘orama’ dat wat gezien wordt. Deed ‘dat wat gezien wordt’ mij denken aan een ander schilderij van BK? Waarin de zon op het water schijnt, en vage contouren van bootjes zich aftekenen in de lucht? Roept het schilderij ‘Zee‘ associaties op met het in 2020 verschenen boek ‘Niemand wil ze hebben’ van Linda Polman, waarin ze beschrijft hoe vluchtelingen en bootmigranten worden geweerd? |
| Van wie ís de zee eigenlijk? Kijkend vanaf de vesting in Woudrichem over de Afgedamde Maas naar Loevestein denk ik aan Hugo de Groot. De zee is van niemand betoogde hij in ‘Mare liberum‘, een traktaat uit 1609. Toen deze overeenkomst in 1994 verouderd was trad het Zeerechtverdrag van de VN in werking. Hierin staat welke rechten en verantwoordelijkheden landen hebben m.b.t. het gebruik van zeeën, en hoe er moet worden omgegaan met grenzen, het milieu, de visstand en natuurlijke hulpbronnen. |
| Ook rivieren vormen grenzen. In het midden van de Waal, loopt de provinciegrens tussen Zuid-Holland en Noord-Brabant. En in de Afgedamde Maas vaar je op de grens tussen Noord-Brabant en Gelderland. Wonen wij op een eiland? Het logo van de gemeente Altena laat dit op een heldere manier zien. Goed waterbeheer is gewenst in deze streek waar het lastig manoeuvreren is tussen de verschillende belangen. Maar dat liever dan een herhaling van de Sint-Elisabethsvloed van 1421, toch? |
| Tijdens die vloed overstroomde de Groote of Hollandsche Waard, en verdwenen enkele dorpen onder water. Er ontstond er een zeer waterrijke natuur. Scheepvaart en visserij werden de belangrijkste economische activiteiten, en Lord Crackfree struikelt in deze regio dan ook over nautische materialen en scheepscuriosa. Het visserijmuseum en de historische museumwerf in Woudrichem geven een mooi overzicht van deze objecten. |
| En ook langs de Scheldekaaien, tijdens ons acht jaar durende verblijf in Antwerpen, dwaalden wij regelmatig tussen de zeeboeien en oude scheepsbenodigdheden. Ooit was hier de buitenlocatie van het Scheepvaartmuseum gevestigd. Inmiddels is het museum verhuisd naar het MAS op het Eilandje. Wordt daar in de toekomst ook het nieuwe Maritiem Museum geopend, met grote werkplaatsen voor de restauratie van historische boten? |
| Op de lege en unieke plek langs de Schelde situeert de stad een wandelpark met wadi’s en planten die verkoeling bieden bij warm weer. Op dit moment wordt er druk gewerkt aan de verbetering van de kademuren en een verhoogde waterkering, en staat de restauratie van het Loodswezen en de boeienloods gepland. Tevens komt er een namenmonument ter herdenking aan de overleden Antwerpse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. |
| De uit Loevestein ontsnapte en naar Antwerpen gevluchte Hugo de Groot (1583-1645) leefde in een zeer onrustige tijd. Zowel geopolitiek als op religieus vlak stond de wereld op zijn kop. In 1625 schreef hij zijn boek Over het recht van Oorlog en van Vrede. Hugo de Groot wordt vaak gezien als grondlegger van het oorlogsrecht, en de verdragen zijn inmiddels flink uitgebreid. Maar wordt het recht niet langs alle kanten geschonden? |
| Moeten we omdat het tij verloopt de bakens opnieuw verzetten? Hoe vinden we economie, klimaat, milieu, gezondheid, vrijheid, oorlog en vrede opnieuw uit? Waar hebben we de boot gemist? Of gaan we er hard tegenin en wordt het arsenaal in Woudrichem, waar nu het Visserijmuseum is gevestigd, opnieuw ingericht om wapens en munitie te produceren. Lijdt onze beschaving schipbreuk? |
| Wist je trouwens dat het woord arsenaal uit Venetië komt? Ooit diende het arsenaal als munitiedepot en bouwde men in het Arsenale di Venezia galeischepen. In de 17e eeuw werden galeien er al in serie geproduceerd, een vooruitstrevende ontwikkeling in een periode waarin grote delen van Europa zich vastklampten aan het traditioneel bouwen van schepen. Van de enorme rijkdom die hieruit voortkwam zijn de mooiste Palazzi gebouwd, en de beroemdste kunstenaars werden aangesteld om deze klus te klaren. |
| Sinds 1980 wordt het Arsenale di Venezia gebruikt als tentoonstellingsruimte. Tijdens de 59e Biënnale van Venetië in 2022 biedt het onderdak aan paviljoens van verschillende landen. Het voor dit jaar gekozen biënnalethema ‘The Milk of Dreams’ verwijst naar een kinderboek van kunstenaar en verhalenverteller Leonora Carrington (1917-2011). Verbeeldt zij niet een wereld waarin alles mogelijk is? Wordt ons dan toch een reddingsboei toegeworpen? Tweehonderd kunstenaars uit 58 landen geven een antwoord. Mis die boot niet. |
| Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser Visserijmuseum Woudrichem Historische Stadshaven Woudrichem Maritiem digitaal | Diorama’s en kijkkasten ‘Ex Voto’ van Folkert de Jong | Scheepvaartmuseum Amsterdam Maritieme Diorama’s | Erik Smit Maritieme Kunst- en Antiekhandel ‘Delfshaven’ | Rotterdam Egge Maritiem | Scheepsmodellen | De grootste ships decor-webshop in Nederland Gjalt Kemp Scheepsantiek Heemskerk | Zandlopers, verrekijkers, maritieme instrumenten, maritieme kunst Brocante Visnetten & Boeien & Maritiem | Aan de punt, Wijster Vintage scheepsmaterialen | Shipwreck Vintage, Maasbracht Dobberend bos @ Floriade Expo 2022 | 20 bomen dobberen op hergebruikte Noordzeeboeien Boek; ‘Niemand wil ze hebben’ | Linda Polman Grootspraak, een podcast van Jort Kelder over Hugo de Groot Zeerechtverdrag Verenigde Naties Hugo de Groot rondleiding | Slot Loevestein Voet-fietsveer Woudrichem | oversteek naar Slot Loevestein 600 jaar Elisabethsvloed | Activiteiten die plaatsvinden in en rondom de Groote of Hollandsche Waard Watermusea Ons Water Nederland Herbestemming en restauratie Loodswezen en boeienloods Gebiedsontwikkeling Loodswezensite | AG Vespa MAS Museum aan de Stroom | Het Eilandje Antwerpen Boek: Henk Nellen | Hugo de Groot, een leven in strijd om de vrede 1583-1645 Arsenaal van Venetië 59e Biënnale van Venetië 2022 Boek: ‘The Milk of Dreams’ | Kinderboek van kunstenaar Leonora Carrington (1917-2011) |
|
| N.a.v. de zoektocht naar scheepscuriosa afb: detail opstelling diorama17e-eeuwse driemaster | opstelling voor geschilderd diorama | Bert Kinderdijk, BK | particuliere collectie afb: detail schilderij Zee | Multimedia | Bert Kinderdijk, BK | Particuliere collectie afb: detail Venetiaans decor | Bert Kinderdijk, BK | opdracht |
