| Hot & Cold | oktober 2022 |
|---|
 |
| N.a.v. de zoektocht naar vintage sanitair afb: Detail Schilderij ‘Badhotel’ | Bert Kinderdijk, BK | Particuliere collectie | Foto LC afb: Detail schilderij De dood van Marat, Jacques-Louis David,1793, olieverf op doek | Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, KMSKB afb: Heritage badkraan | Lord Crackfree | Foto LC |
| ‘In bad kom ik op stoom, ik denk niet ik droom…’. deze woorden spoken door mijn hoofd. De zin is vast al meerdere keren door iemand opgeschreven maar als ik het google vind ik niets. Wel droombadkamers. En ook een strofe uit een gedicht van M. Vasalis /Simon Vestdijk ‘De idioot in het bad’. Het gedicht beschrijft hoe een laagbegaafde jongen door verpleegsters elke week in bad gedaan wordt. De damp, die van het warme water slaat/ Maakt hem geruster: witte stoom!/ En bij elk kledingstuk dat van hem afgaat/ Bevangt hem meer en meer een oud vertrouwde droom. |
| Wat? Eén keer per week in bad? Dat is toch iets van vroeger? Maar het gedicht is natuurlijk al bijna honderd jaar oud. Zo lang ik mij kan herinneren ga ik in bad. Eerst met z’n drieën. Drie zusjes in het grote bad, dat kon makkelijk vond mijn moeder. Het middelste kind in het midden bij de kraan. Een rotplek met links en rechts geschreeuw om warm en koud water. En verzoop ik niet ooit bijna in het tweepersoons bad van familie? Groteske luxe uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Maar sinds mijn omgang met BK (echtgenoot en beeldend kunstenaar) leid ik een gelukkig badleven. |
| Sanitair is een vak apart. Toen ik een rondleiding kreeg door het nieuw gebouwde romantische huis (type Winteravond, Henri de Sidaner) van mijn vriendin en haar man, in de groene longen van Antwerpen, legde zij uit hoe om te gaan met de kranen en het sanitair. Hun toen nog jonge kinderen kregen instructies om na gebruik de kranen goed droog te maken met een zachte doek. Ook BK wrijft bij ons thuis het sanitair altijd zorgvuldig om kalkaanslag te voorkomen. En geeft De Dikke Bode van mijn moeder niet dezelfde tips op de pagina ‘Van kranen schoonmaken tot kriebeltruien’? |
| Wanneer ik in het Heritage-bad in ons raadhuisje zit kijk ik naar een Heritage-mengkraan. In 1995 maakte ik voor het eerst kennis met dit merk tijdens een bezoek voor DTG aan een importeur van Engelse badkamers. De eigenaars struinden destijds heel Engeland af op zoek naar wastafels, baden en antieke badkamerkastjes. Inmiddels zijn het andere tijden en worden badkamers ingericht met blokken en rechthoeken in vreugdeloze kleuren. Is Heritage vintage geworden? Je zou het bijna zeggen. |
| Wij borduren door. In ons raadhuisje heeft BK de badkamer dusdanig aangepakt dat het oude is behouden en nieuwe materialen zijn toegevoegd. Hoe werkt dat dan? Bij Hot & Cold in Antwerpen hebben we de kunst afgekeken. Hot & Cold – New & Old in de Kloosterstraat in Antwerpen verkocht oud en nieuw sanitair, voornamelijk retro objecten. Voor ons trompe-l’oeilhuis op het Antwerpse Zuid kochten wij er, ter aanvulling van de reeds bestaande badkamer, een ronde douchebak op leeuwenpootjes, een ronde rvs-gordijnbeugel en katoenen douchegordijnen. BK decoreerde een sfeer van toen. |
| Inmiddels zijn we alweer enkele keren verhuisd, maar de liefde voor de retro badkamer bleef. In alle huizen vond BK een vorm om sfeer, stijl en comfort te combineren tot een aangenaam geheel. Kunststof werd vervangen door krasvrij quaryl, opstappen werd instappen en de doucheruimte werd getransformeerd in een besloten en snel te verwarmen cocon. Het reeds aanwezige Heritage-bad en de mengkraan pasten naadloos in het geheel. So far so good. De afwerking van de badkamer in ons raadhuisje uit 1935 leent zich voor accessoires uit die tijd. |
| Maar, Hot & Cold in Antwerpen is inmiddels gesloten. Bij het langslopen, en op zoek naar de plek waar ze eventueel zouden kunnen zijn neergestreken, passeren wij het bronzen standbeeld van tsaar Peter de Grote (1672-1725) in de Kloosterstraat. Het beeld toont groter dan de ruim twee meter die hij al was. Is dat niet een klassieke truc om iets of iemand imponerend te doen overkomen? Peter de Grote maakte van Rusland een min of meer moderne staat met een open mind voor de Westerse cultuur en aandacht voor kunst en wetenschappen. |
| Was Catharina de Grote (1729-1796) niet getrouwd met de kleinzoon van Peter de Grote? Peter III (1728-1762) die maar 186 dagen tsaar van Rusland was? Tsaar Peter III en Catharina de Grote waren tegenpolen. Zijn ultrakorte regeerperiode was een ramp. Hij was bijna altijd dronken. Catharina de Grote daarentegen was uit ander hout gesneden. Intelligent en sluw als ze zich voordeed pleegde ze een staatsgreep en belandde ze op de troon. Peter III tekende in de gevangenis, onder dwang, zijn troonsafstand en werd nadien gewurgd door een officier. Zo ging dat in die tijd. |
| Met de regeerperiode van Catharina de Grote brak er een ‘Russische Gouden Eeuw’ aan. Bij al haar maatregelen liet ze zich leiden door de ideeën van de Verlichting, een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa. Ze beschouwde zichzelf als een leerling van Voltaire, een van de voornaamste filosofen van de Verlichting en tevens de grondlegger van de Franse Revolutie. |
| Ook met haar buitenlandbeleid maakte ze furore. Ze zorgde ze ervoor dat Zweden de Russische heerschappij erkende over enkele gebieden die eerder door Peter de Grote op Zweden veroverd waren. Meerdere keren werden de Turken verslagen met het resultaat dat de Krim uiteindelijk door Rusland kon worden ingelijfd. Ook lieten de Turken hun aanspraken op Georgië varen. Dit alles werd vastgelegd in het Verdrag van Jassy op 29 december 1791. |
| Catharina de Grote liet een omvangrijke kunstcollectie na. Museum De Hermitage in Sint-Petersburg is gebouwd voor deze verzameling. De Hermitage is een van de grootste musea ter wereld, vergelijkbaar met het Louvre in Parijs. En, sinds 2009 is er ook een dependance van de Hermitage in Amsterdam, en daar is ook altijd een tentoonstelling uit de collectie van het Hermitage Museum in Sint Petersburg is te zien. Tot maart 2022. Maar hoe komt Amsterdam aan een Hermitage aan de Amstel, in een voormalig tehuis voor ‘oude besjes’? Dat zit zo. |
| De directeur van de Hermitage in Sint-Petersburg Michail Piotrovski, zag in 2000 mogelijkheden voor een dependance van het museum in Nederland. De driehonderdjaar oude historische band tussen Sint-Petersburg en Amsterdam zette al in 1997 een Nederlandse museumdirecteur aan het denken. Immers de stichter van Sint-Petersburg, tsaar Peter de Grote, had in 1697 stage gelopen op een Zaanse scheepswerf. En was in de 19e eeuw niet de Nederlandse koning Willem II gehuwd met de Russische tsarendochter Anna Paulowna? Je weet wel, die de vleugels aan Paleis Soestdijk liet bouwen. Lees Eigen weg |
| In het Tsaar Peter de Grote-jaar in 1997 is er een speciale munt uitgegeven ter gelegenheid van 300 jaar relaties tussen Nederland en Rusland. Koningin Beatrix en Peter de Grote staan er samen op afgebeeld. Ook schonk de Russische regering een bronzen standbeeld aan Nederland. Het tsarenbeeld, gemaakt door de Russische beeldhouwer Leonid Baranov is met 2.70 meter meer dan levensgroot. Zoals in Antwerpen? Bekijk dat beeld in Rotterdam en let vooral op de bewerking van de ‘huid’ van de sculptuur. En zo groeide er een museale band tussen Nederland en Rusland. |
| Tot donderdag 3 maart 2022. Toen kwam er een einde aan het partnerschap vanwege de aanval van Rusland op Oekraïne. De Amsterdamse Hermitage verbrak de banden met Rusland waardoor de samenwerking met het staatsmuseum werd beëindigd. En nu? Dankzij steun konden de deuren van het museum geopend blijven, en onder de naam Dutch Heritage Amsterdam worden focustentoonstellingen ontwikkeld. Dutch Heritage Amsterdam? Jazeker, er was al stevig over nagedacht, en alleen de letter m uit Hermitage hoefde nog maar te worden geschrapt. Je merkt er niets van. |
| De vierde focustentoonstelling in Dutch Heritage Amsterdam gaat over het schilderij de Toren van Babel van Pieter Bruegel I, een van de bekendste werken uit het Museum Boijmans Van Beuningen. Doet de tentoonstelling ‘Van ‘Babylonische spraakverwarring tot Lady Gaga’ niet denken aan een op dat moment andere focustentoonstelling? Die van ‘De moord op Marat’ in het KMSKB in Brussel? De moord op Marat? Jawel, een expositie rondom het beroemde schilderij met de titel De dood van Marat, geschilderd door Jacques-Louis David in het roerige jaar 1793 als middelpunt. Een sleutelwerk in de kunstgeschiedenis. Hoezo? |
| Na de Franse Revolutie in 1792, waarbij de monarchie omver was geworpen en Koning Lodewijk XVI en zijn vrouw Marie Antoinette waren onthoofd, stonden twee groeperingen tegenover elkaar; de koningsgezinden Girondijnen en de revolutionaire Jakobijnen. De Girondijnse Charlotte Corday bezocht op 13 juli 1793 de Jakobijn Jean-Paul Marat. Omdat hij last had van een huidziekte ontving hij haar terwijl hij in bad zat. Ze vertelde hem over de wantoestanden in haar stad. Wilde zij een signaal afgeven? Marat beloofde dat hij er iets aan zou doen en kapte het gesprek af. |
| Maar Charlotte Corday dacht er anders over. ‘Ze trok het mes dat ze onder haar rokken verborgen hield, en trof hem met één welgemikte stoot midden in het hart…’ |
| De moord op zijn vriend Jean-Paul Marat inspireerde kunstenaar Jacques-Louis David, die zelf ook politiek actief was, tot het maken van het schilderij De dood van Marat. Maakte hij van Marat een martelaar van de Franse Revolutie? Als een gevallen Christus? Als je het schilderij bekijkt blijft het eindeloos lang na zinderen. Je kunt er niet schouderophalend langslopen. De kunstenaar Jacques-Louis David schilderde uiteindelijk een iconisch beeld. In een tijd waarin het leven voor veel mensen zorgwekkend en beangstigend is, gebruiken kunstenaars de nieuwe realiteit als inspiratiebron. |
| Het jaar 1792 is ook een scharniermoment in de Oostenrijkse geschiedenis. Beethoven vertrok uit zijn geboorteplaats Bonn naar Wenen. In Wenen hing een gespannen sfeer, en in de straten gonsde het van geruchten en complottheorieën. Zou Keizer Leopold II vermoord zijn door een geheime groep reactionairen omwille van zijn al te liberale ideeën? Keizer Leopold II dat was toch de broer van de in Frankrijk onthoofde Marie Antoinette, en een van de zestien kinderen van Maria Theresia, de meest invloedrijke figuur uit de Habsburgse geschiedenis? Lees de column Blikvanger, en luister naar de knap gemaakte Klara podcast ‘Het leven van Beethoven‘ van Jan Caeyers. |
| Beethoven beleefde Oostenrijk in een overgangsfase. Het oude was niet meer, en het nieuwe was nog niets. De gevoelige Beethoven absorbeerde de tijd. Hij was de juiste man op de juiste plaats en werd een icoon van de klassieke muziek. Ook BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) was op enig moment op een plek waar het oude niet meer was, en het nieuwe nog niets. Het in 1885 gebouwde Badhotel en luxesanatorium in Baarn diende na de Tweede Wereldoorlog als opvang voor oorlogsslachtoffers. In 1975 brandde het Badhotel uit en in 1983 startte de nieuwbouw. BK maakte in die tussentijd een paar sfeervolle schilderijen van de nog zichtbare restanten uit vervlogen tijden. |
| In kunst zit meer dan je denkt en een badkamer is niet zomaar een ruimte, toch? ‘In bad kom ik op stoom, ik denk niet ik droom…’ Betekent een brandend badhuis in een droom niet dat er in werkelijkheid, als gevolg van ernstige morele vermoeidheid, problemen ontstaan? Kijk met andere ogen naar kunst en ontdek de schoonheid, maar ook de tijd en de context waarin het gemaakt is. Pas dan gaat het je bijblijven, en kun je er iets mee in je eigen leven. Probeer het uit en begin bij De dood van Marat, al dan niet in bad. |
| Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser ‘De idioot in het bad’ | M. Vasalis Historisch sanitair | Verzameling van Annemiek Iking Hoogwaardig klassiek/retro sanitair | Laurens Benelux bvba Hechtel-Eksel Heritage Bathrooms Kloosterstraat Antwerpen Standbeeld van Peter de Grote Kloosterstraat Antwerpen | TOPA Peter de Grote (1672-1725) – Russische tsaar | Historiek Tsaar peter III van Rusland Correspondentie tussen de Franse filosoof en publicist Voltaire en de Russische tsarina Catharina de Grote Verdrag van Jassy | Wikipedia Catharina de Grote als kunstliefhebber | Historiek Museum Hermitage Sint-Petersburg 300 jaar lang relaties tussen Nederland en Rusland Waarom kwam Peter de Grote eigenlijk naar Zaandam? | Hans Bax Czaar Peterhuisje | Zaandam Standbeeld Tsaar Peter de Grote (1997) Amsterdam | Leonid Baranov Anna Paulowna op Soestdijk | AbsoluteFacts.nl Dutch Heritage Amsterdam | Museum Focus tentoonstelling ‘De moord op Marat’ in het KMSKB | Brussel Schilderij De dood van Marat | Jacques-Louis David 1793 | ArtSalonHolland De Franse Revolutie (1789) | Tijdlijn, samenvatting, oorzaken en verloop | Historiek Marie Antoinette (1755-1793) – Koningin van Frankrijk | Historiek Charlotte Corday (1768-1793) – De vrouw die Jean-Paul Marat vermoordde | Historiek Keizer Leopold II (1747-1792) – Vorst van de Oostenrijkse Nederlanden…en keizer van het Heilig Roomse Rijk | Historiek Klara Podcast | Het leven van Beethoven | Jan Caeyers Boek | Het leven van Beethoven | Jan Caeyers Badhotel in Baarn in beeld |
|
| N.a.v. de zoektocht naar vintage sanitair afb: Detail Schilderij ‘Badhotel’ | Bert Kinderdijk, BK | Particuliere collectie | Foto LC afb: Detail schilderij De dood van Marat, Jacques-Louis David,1793, olieverf op doek |Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, KMSKB afb: Heritage badkraan | Lord Crackfree | Foto LC |
