| Blik op glas | december 2021 |
|---|
 |
| N.a.v. de zoektocht naar glas-in-loodramen afb: Blik met art-decoprint | collectie en foto Lord Crackfree (LC) afb: detail Glas-in-loodraam | collectie en foto Lord Crackfree (LC) afb: detail, Glazen flacon | collectie en foto Lord Crackfree (LC) |
| De hoogte is eng. Het loopgedeelte van de verdieping in het glasatelier van beeldend kunstenaar Stef Hagemeier in de voormalige Sint-Antonius van Paduakerk in Tilburg voelt ongemakkelijk. Als ik naar boven kijk is er nog veel ruimte over. In de rooms-katholieke kerk in het hart van een woonwijk, lijkt het alsof er een hele rij glasovens op een stellage in de lucht hangt. Wij betreden met Stef Hagemeier de loopbrug, en hij vertelt vol vuur over zijn zelf ontwikkelde glasovens. |
| Het is alweer even geleden dat wij een bezoek brachten aan dit bijzondere atelier, en de gebeurtenis is mij bijgebleven. De sacristie van de enorme kerk, die ook bekend staat als de Hoefstraatkerk of Paduakerk, was het decor van de hartelijke ontvangst door de kunstenaar en zijn vrouw. De beelden van de zware houten paneeldeur naar het kantoor, het gebeeldhouwde kabinet, en de kluis waarin Stef Hagemeier rommelde, kan ik zo weer oproepen. |
| Medewerkers van Glasatelier Hagemeier restaureren glas-in-loodramen van kerken en monumenten. Ook worden er nieuwe glas-in-loodramen gemaakt. Het restauratiebedrijf heeft een uitstekende reputatie, en renoveerde onder meer de ramen van de Nieuwe Kerk in Amsterdam en die in Delft. Beeldend kunstenaar Stef Hagemeier houdt zich, met zijn tweede bedrijf 360˚Glas, alweer jaren bezig met modern glas. Zijn motto luidt ‘Glas is ervaring en kennis’. |
| Tijdens ons bezoek destijds ontmoetten wij beeldend kunstenaar en fotograaf Teun Hocks. Hij was op dat moment aanwezig omdat er gewerkt werd aan de uitvoering van de door hem ontworpen gilderamen voor de Sint Joriskapel van Grote Kerk Dordrecht. Teun Hocks had met digitale foto’s verschillende collages gemaakt die verwijzen naar de Dordtse ambachtsgilden, maar ook naar de hedendaagse wegwerpmaatschappij. De glas-in-lood gilderamen zijn gemaakt door Glasatelier Hagemeier. |
| De techniek van het glas-in-lood maken is al ruim duizend jaar nagenoeg onveranderd gebleven. Eind 19e eeuw werd voor het eerst glas-in-lood toegepast in moderne woningen en gebouwen, en in Nederland werd glas-in-lood vanaf de jaren twintig tot aan de tweede wereldoorlog op grote schaal toegepast in de woningbouw. Ook ons raadhuisje uit 1935, gebouwd in de Amsterdamse Schoolstijl, een stijl uit de Art-Deco periode, heeft glas-in-loodramen. |
| Destijds werd glas-in-lood gekozen vanwege het decoratieve karakter en omdat het meer privacy bood. Bij de sloop of verbouwing van deze woningen zijn complete glas-in-loodinterieurs verwijderd. Die komen veelal terecht bij brocanteleveranciers. En zo kwam Lord Crackfree onlangs oog in oog te staan met glas-in-loodramen, glas-in-looddeuren en glas-in-loodbovenlichten allemaal uit dezelfde woning. Je zou er direct een huis omheen willen bouwen. |
| Vaak zijn de patronen vrij universeel, maar het sjabloon van de glasramen die wij ontdekten bij deze brocanteverkoper was afwijkend en onderscheidend. In dit huis hebben mensen sfeervol gewoond, stond ik te bedenken toen de ramen en deuren zich ontvouwden voor mijn neus. Ik verdween in de warme kleuren en volgde het patroon. Zijn het theatergordijnen? |
| Welke voorstellingen kunnen zich hierachter afspelen? Het sprak enorm tot de verbeelding, en we kochten twee ramen. Thuis monteerde BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) handig de ramen in de twee nisjes op de vide van ons raadhuisje, en toen de verlichting erachter brandde kon de voorstelling beginnen. |
| ‘In mijn glas-in-loodramen gebruik ik nóg meer doorschijnend licht’, zegt beeldend kunstenaar Marc Mulders in een interview ten tijde van de eerste lockdown. Hij woont op een Brabants landgoed waar hij de loop van de natuur volgt en verbeeldt. Kunstenaar zijn is voor hem een dienend beroep, en hij ontwierp de mooiste glasramen voor o.a. de Grote Kerk Gouda, de Sint-Jan in Den Bosch en het Catharijneconvent in Utrecht. |
| Natuurgetrouw schilderen is moeilijk, zegt hij. Met knippen en plakken slaagt hij erin realistisch te kunnen werken zodat hij met zijn werk iets kan zeggen over religie en politiek. En ook Teun Hocks gebruikt collages om afbeeldingen te maken. Hij combineert dingen die op zichzelf gewoon zijn tot iets vreemds. Het werk nodigt uit tot het verzinnen van een verhaal. Alle kunstwerken van Teun Hocks hebben de titel ‘geen titel’, omdat hij vindt dat de kijker het zelf maar moet uitzoeken. |
| Roept het associaties op met de titel van het nieuwe regeerakkoord? Op 15 december 2021 heeft het kabinet het licht gezien en presenteert de coalitie het regeerakkoord onder het motto; ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst‘. Was ‘Zonder titel’ niet passender geweest? Regeren in de deze tijd nodigt immers uit tot het verzinnen van het éigen verhaal. |
| Met de blik op ambacht wil de regering in de periode 2021 – 2025 het aanbod van arbeidsmarktrelevante beroepsopleidingen stimuleren, en tevens de creatieve industrie verder ontwikkelen. Ook de Nederlandse taal en cultuur krijgen meer aandacht. Doet het denken aan de in Engeland opkomende Arts and Crafts-beweging aan het begin van de vorige eeuw. De stroming die kritiek uitte op de industriële samenleving, de zoekgeraakte arbeidsverdeling, het kapitalisme en het verlies van traditionele ambachtelijke methoden? |
| De heilige Antonius van Padua wordt onder andere aangeroepen om zoekgeraakte zaken terug te vinden. Edelsmid en glaskunstenaar René Lalique (1860 – 1945) was een voortrekker van de Arts and Crafts-beweging. De natuur en vrouwelijke vormen waren grote inspiratiebronnen voor hem. Voor het ontwikkelen van juwelen maakte hij gebruik van de verlorenwasmethode, een techniek om metalen en glazen voorwerpen te gieten. Hierbij gaat het originele model verloren en ontstaat er iets anders wat lijkt op het origineel maar dan omgekeerd. Ga er maar aan staan… |
| De Franse parfumeur Coty, ooit ook de werkgever van mijn vader, zette René Lalique op het spoor van parfumflacons. Parfum werd in die tijd vooral bewaard in apothekerspotjes zonder uitstraling. Lalique maakte er ware kunstwerkjes van, want zijn motto luidde: ‘De verpakking is het voorportaal van de verleiding‘. We gaan het meemaken in 2022. ‘Open the curtains… |
| Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser Glasatelier Hagemeier | Stef Hagemeier beeldend kunstenaar en ontwerper Hoefstraatkerk | Paduakerk Tilburg 360˚Glas | Stef Hagemeier Glas-in-loodramen Oude Kerk Delft Glas-in-loodramen Nieuwe Kerk Amsterdam Teun Hocks | Fotograaf en beeldend kunstenaar Teun Hocks | Gilderamen Sint Joriskapel Grote Kerk Dordrecht Marc Mulders | Nederlandse schilder, aquarellist, fotograaf en glazenier Grote Kerk Gouda | Sint Jan Sint-Janskathedraal | ’s-Hertogenbosch Museum Catharijneconvent | Utrecht Amsterdamse School Museum Het Schip | Amsterdam Victor Horta Art Nouveau | Horta Museum Brussel Hotel Solvay | Victor Horta door Armand Solvay Arts and Crafts-beweging | John Ruskin & William Morris Aesthetics documentary by Peter Fuller Lalique Museum | Doesburg De Heilige Sint Antonius van Padua | Sint Antonius en de verloren voorwerpen |
|
| N.a.v. de zoektocht naar glas-in-loodramen afb: Blik met art-decoprint | collectie en foto Lord Crackfree (LC) afb: detail Glas-in-loodraam | collectie en foto Lord Crackfree (LC) afb: detail, Glazen flacon | collectie en foto Lord Crackfree (LC) |
