Puttertje 12

Dansen met ratelende beelden | januari 2017
afb Jean Tinguely en Niki de Saint Phalle le Cyclop Frietje bij Gruter Willemsparkweg Amsterdam
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Jean Tinguely Machinespektakel in het Stedelijk Museum Amsterdam
afb: Detail Le Cyclop, Jean Tinguely en Niki de Saint Phalle | Foto Puttertje
afb: Frietje bij Gruter | Foto Puttertje
Jean Tinguely (Zwitserland 1925 – 1991) luisterde als kind in het bos naar het geluid van kabbelende beekjes en stromend water. Hij bouwde zijn eerste waterorgels met takjes en houtjes en verwerkte de materialen zo dat het geheel verschillende klanken produceerde. De bouwsels gingen vervolgens verloren tijdens een windvlaag of een fikse regenbui. Later, als kunstenaar, lukte het hem vaak niet een schilderij helemaal af te maken en ging hij experimenteren met ijzerdraad en spullen van de vlooienmarkt. Hij maakte honderden machines van oude elektromotoren en roestige materialen. Ook werkte hij samen met zijn toenmalige vrouw Niki de Saint Phalle en andere kunstenaars, en zo ontstond een heel breiwerk van bewegende, piepende, knarsende en ratelende beelden. Als je het één keer hebt gehoord zit het voor altijd in je hoofd. Omdat de machines van oude materialen zijn gemaakt gaan ze op den duur kapot en wordt het weer schroot. Ook blies Tinguley machines op, zoals de tekening ‘De verwachte harakiri’ aangeeft.
Er is een Tinguely-museum in Basel, Zwitserland, maar om de beelden te bekijken kun je nu terecht in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Het museum heeft een bijzondere band met Tinguely en zijn tijdgenoten. Begin jaren zestig van de vorige eeuw kregen zij van museumdirecteur Sandberg de sleutel van het museum en bouwden zij zelf een tentoonstelling. Het werd een feestelijke bende met tekenmachines en confetti-apparaten, en dat is allemaal vastgelegd op foto’s en in dagboeken die je kunt bekijken tijdens de tentoonstelling, net als de beeldmachines. Ook maakte Tinguely beeldbrieven, een voorbeeld met de letter C (brief aan Carlo) is op de tentoonstelling te zien. Hij schreef op een heel bijzondere en persoonlijke manier brieven aan vrienden. Om geld te verdienen zijn boekentassen en behang bedrukt met zijn tekeningen. Tinguely is alweer vijfentwintig jaar dood, maar zijn naam vergeet je niet, die klinkt, net als zijn rammelende sculpturen, speels en vrolijk. Zijn kunst is springlevend, ook al gaat het op den duur stuk. Want, zegt hij, ook dat hoort erbij.
Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser
Tentoonstelling Jean Tinguely Machinespektakel | Stedelijk Museum Amsterdam
Kunstuur geeft uitleg over de kinetische kunst van Jean Tinguely en anderen
Moderna Museet, Stockholm | Beeldentuin met sculpturen van Jean Tinguely en Niki de Saint Phalle
afb Jean Tinguely en Niki de Saint Phalle le Cyclop Frietje bij Gruter Willemsparkweg Amsterdam
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Jean Tinguely Machinespektakel in het Stedelijk Museum Amsterdam
afb: Detail Le Cyclop, Jean Tinguely en Niki de Saint Phalle | Foto Puttertje
afb: Frietje bij Gruter | Foto Puttertje
Puttertje