Puttertje 24

Nieuwe media in de tijd van Luther | november 2017
afb spotschildering op de paus onbekend Museum Catharijneconvent Utrecht
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Luther: man of the year 2017 in Museum Catharijneconvent, Utrecht
afb: Detail Spotschildering op de paus, onbekend | Museum Catharijneconvent Utrecht | Foto Puttertje
Een schietgebedje met een belofte tijdens een sprintje dwars door een veld met gebliksem, dát maakte dat Maarten Luther monnik werd. Hij ging het klooster in, bestudeerde de bijbel en verdiepte zich in de kerk. Toen hij erachter kwam dat de paus de nieuwe Sint-Pieterbasiliek wilde bouwen van het geld van aflaten (brieven waarin staat dat je fouten worden vergeven en waarmee je wellicht een plekje in de hemel kan kopen), klom hij in de pennenveer en schreef 95 korte regels. Aflaten waren volgens Luther fout, een mens kan zijn zonde niet met geld afkopen. Vergeven doe je met je hart, niet met je verstand en al helemaal niet met geld. Luthers ideeën verspreidden zich als een lopend vuurtje en zette de wereld op zijn kop. Maar hoe heeft dat zo snel kunnen gebeuren? Ga het lezen!
Die pr- en marketingmachine is nu te zien in Museum Catharijneconvent. De tijd hielp een handje mee. Een goede vriend van Luther, de schilder, graveur en etser, boekdrukker, apotheker en stadsbestuurder Lucas Cranach maakte, met behulp van medewerkers, in zijn atelier van Luther een merk. De boekdrukkunst, een vrij nieuwe technologie in die tijd, zorgde voor razende snelheid en grote efficiëntie. Luther schrijft korte zinnen die voor iedereen te begrijpen zijn, een soort Twitter, en hij gebruikt afbeeldingen. Luther ging viral en Cranach was zijn spindocter en bepaalde de beeldvorming. Cranach maakte portretten van Luther die op grote schaal werden gekopieerd en verspreid, en zo kwam het dat zijn ’tronie’ bij veel mensen thuis aan de wand hing. Cranach schilderde prachtige beeldverhalen en maakte verschillende spotprenten. Ga het zien!
Ook speelde muziek een grote rol in Luthers leven. Al heel vroeg werd hij door muziek getroost, schrijft hij. Zo verjoeg hij als student zijn depressies met muziek. Loopt er een lijn van Luther naar Bach? Luther hield van muziek en hij componeerde zelf ook. De bijbel moest gezongen worden, dat beklijft. Er werd geklaagd dat Luther met zijn liederen meer schade aan de zielen had aangericht dan met al zijn preken en geschriften. En toen hij ontdekte dat zwanen muzikaal zijn (en ook vanwege een honderd jaar oude legende) koos Luther de zwaan als logo voor de Lutherse kerk. Zwanen sterven zingend met vreugde, dat sprak hem aan, en wie niet. Ga het horen!
Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser
Luther: man of the year | Museum Catharijneconvent, Utrecht
Boek De kracht van Luther

100 beste politieke spotprenten van het afgelopen jaar | Limburgs Museum, Venlo
afb spotschildering op de paus onbekend Museum Catharijneconvent Utrecht
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Luther: man of the year 2017 in Museum Catharijneconvent, Utrecht
afb: Detail Spotschildering op de paus, onbekend | Museum Catharijneconvent Utrecht | Foto Puttertje
Puttertje