Puttertje 38

Rondom Rembrandt | oktober 2018
afb Boetevaardige Maria Magdalena_pieter Pietersz. 1575 1600 collectie Museum Catharijneconvent
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Rembrandt en de Gouden Eeuw | Museum Catharijneconvent, Utrecht
afb: Detail Schilderij Boetevaardige Maria Magdalena, Pieter Pietersz. 1575 1600 | Collectie Museum Catharijneconvent | Foto Puttertje
afb: Detail Foto Puttertje
afb: Detail Patisserie Bond en Smolders, onder de poort van de Dom | Foto Puttertje
Op weg naar een andere bestemming stap ik, samen met mijn vriendin uit Antwerpen, Museum Catharijneconvent binnen. Zij wees mij op de tentoonstelling Rembrandt en de Gouden Eeuw, en hoe die periode in Nederland zo kon uitgroeien. O ja, dat is waar ook, het verhaal was bij mij op de achtergrond geraakt. Ooit woonden wij zelf in de koekenstad en volgde ik er een opleiding tot stadsgids. Mijn vriendin, uitgerust met een gedegen geschiedenisachtergrond, bracht mij bij de les. Hoe zat het ook alweer? In de zestiende eeuw is Antwerpen het economisch en artistieke centrum van de Nederlanden en die sfeer is ter plaatse nog steeds voelbaar. Bezoek aldaar Museum Plantin-Moretus, het huis en de werkplaats van Christoffel Plantijn, drukker, ondernemer én humanist, en ontdek hoe het allemaal begon. Maar, als in 1585 Antwerpen door de katholieke Spaanse troepen wordt ingenomen, vlucht de helft van de bevolking om religieuze en economische redenen naar de Noordelijke Nederlanden. En die geven daar de kunst én de economie een enorme impuls!
In de tachtigjarige oorlog, 1568 – 1648, wordt Rembrandt van Rijn geboren (1606) in Leiden. Als hij in 1631 naar Amsterdam verhuist, bloeit in de stad het humanisme en het protestantisme onder invloed van de nieuwe Nederlanders uit o.a. Antwerpen. Sinds de reformatie lopen de opdrachten voor de kerk sterk terug, en schilders specialiseren zich in portretten, landschappen of historiestukken. Historieschilderkunst staat het hoogst aangeschreven, met thema’s uit de Bijbel, de mythologie en de geschiedenis. Deze stijl ontstond in de 16de eeuw in Antwerpen, waar schilders geïnspireerd raakten door de Italiaanse renaissance. De tentoonstelling Rembrandt en de Gouden Eeuw toont voorgangers, navolgers en tijdgenoten van Rembrandt. Als ik de expositie binnenstap valt mijn oog direct op een werk met de titel ‘Christus vóór de geseling’ geschilderd in 1637. Door Rembrandt? Nee, door Thomas de Keyser, een tijdgenoot van Rembrandt en de zoon van de beroemde bouwmeester en beeldhouwer Hendrick de Keyser. Thomas de Keyser was van grote invloed op Rembrandt, en een aantal van zijn werken zijn lange tijd aan Rembrandt toegeschreven.
Dat Rembrandt veel invloed heeft gehad op de schilderstijl van zijn leerlingen, is bekend. Maar zelf is hij ook beïnvloed door het werk van zijn voorgangers en tijdgenoten. Wie waren de meesters vóór Rembrandt, naar wie heeft hij gekeken? Was het Pieter Pietersz. (Antwerpen, 1540/1541 – Amsterdam, 1603) met het schilderij Maria Magdalena in gebed? Of het werk Jaël, Debora en Barak van Salomon de Bray uit 1635? Of het schilderij Doornenkroning van de Utrechtse Caravaggist Dirck van Baburen, 1622-1623. Bekijk het allemaal in de nieuwe, permanente expositie met 16de en 17de-eeuwse topstukken uit de unieke collectie bijbelschilderkunst van Museum Catharijneconvent. Voor 2019 staat het themajaar ‘Rembrandt’ op het programma, en de marketingmachine draait inmiddels op volle toeren. Zo erg zelfs, dat kenners rollend over straat gaan. De boodschap is duidelijk, we gaan écht wel kijken. En, vooral naar de pareltjes die in de aanloop naar het grote tentoonstellingsgeweld nu al te zien zijn. Want wie het kleine niet eert…
Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser
Rembrandt en de Gouden Eeuw | Museum Catharijneconvent, Utrecht
Ontdek het humanisme in Antwerpen | bezoek Museum Plantin-Moretus
afb Boetevaardige Maria Magdalena_pieter Pietersz. 1575 1600 collectie Museum Catharijneconvent
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Rembrandt en de Gouden Eeuw | Museum Catharijneconvent, Utrecht
afb: Detail Schilderij Boetevaardige Maria Magdalena, Pieter Pietersz. 1575 1600 | Collectie Museum Catharijneconvent | Foto Puttertje
afb: Detail Foto Puttertje
afb: Detail Patisserie Bond en Smolders, onder de poort van de Dom | Foto Puttertje
Puttertje