Puttertje 70

Glasheldere wachtkamer | februari 2020
afb Sierflessen Floris Meydam Nationaal Glasmuseum Leerdam foto's puttertjes
Puttertje n.a.v. de tentoonstellingen De Wachtkamer van Roos Bustek en Meydam in Kleur – 100 jaar Meydam in het Nationaal Glasmuseum Leerdam
afb: Detail uit Sierflessen Floris Meydam | Nationaal Glasmuseum Leerdam
afb: Detail uit Cochius’ Keuken | Nationaal Glasmuseum Leerdam | afb Puttertje
Ineens valt alles op zijn plek, helder als glas! Nieuwsgierig geworden door de titel De Wachtkamer van Roos Bustek, een installatie van beeldend kunstenaar Koos Buster, stappen wij het voormalige woonhuis van P.M. Cochius binnen, ofwel Het Nationaal Glasmuseum in Leerdam. De route over de Lingedijk is ook in dit jaargetijde een aanrader, en ik stel mij voor hoe de dwarsliggende dwarsfluitspeler en straatmuzikant Sirgurd Cochius (1916-2001) hier heeft rondgezworven. Zijn vader P.M. Cochius (1874–1938) was immers directeur van de glasfabriek Leerdam van 1912 tot 1934, en de familie woonde in een van de twee villa’s waar nu het Glasmuseum in gevestigd is. Maakte theosoof P.M. Cochius, gedreven door ethische en esthetische idealen, niet van de fabriek een van de meest spraakmakende bedrijven van Nederland? Hij was het toch die kunstenaars naar fabriek haalde omdat hij geloofde in de kracht van goede vormgeving voor gebruiksvoorwerpen?
Aan de ontvangstbalie van het museum wordt vriendelijk uitgelegd hoe het gebouw in elkaar zit en wat waar te zien is. Twee villa’s (in de naastgelegen villa woonde een andere directeur van de glasfabriek) zijn in 2010 met vier loopbruggen kunstzinnig aan elkaar verbonden. Het prijswinnende ontwerp kwam uit de koker van architect Peter van Assche. In die loopbruggen huist dé glazen schatkamer van Nederland, een transparant depot met honderden glasvoorwerpen altijd te zien als ze niet zijn uitgeleend of in de wacht staan om te worden uitgeleend. De kreten van herkenning die links en rechts worden geslaakt bij het ontdekken van nepkristallen koektrommels, siervazen, moderne vazen, spijkerbolvazen, oorlogsglas, glazen madonna’s, Swarovski schitterdiertjes, berenkandelaars en theepotten (niet bedoeld voor thee), zijn van onder tot boven te horen, en de speciaal voor de gelegenheid gemaakte Appeltjes van Oranje-vaasjes gaan grif over de toonbank.
Maar zonder moderne kunst is dit museum niet compleet en ook daarin worden we aangenaam verrast. Via krakende traptreden komen we op verschillende etages en als ik de wachtkamer van Roos Bustek binnenstap, valt het kwartje. De raadselachtige titel De Wachtkamer van Roos Bustek is echt? Bijzonder, in hoeveel wachtkamers heb ik in het verleden niet gezeten? Wachtend op de directeur van een of ander bedrijf. Kijkend en speurend, op zoek naar iets persoonlijks om het gesprek te openen en het ijs te breken. Ik neem plaats op een stoeltje. Roos Bustek laat op zich wachten. Een camera loert in de ruimte. Even een snoepje uit de glazen pot pakken is er dus niet bij. Onrustig loop ik heen en weer en bekijk de afbeeldingen aan de wand. Heeft Roos een kind? Een gele post-it op het bureau maakt nieuwsgierig. Ik knipoog naar de waterkoeler, net een gezicht toch? Dan valt mijn blik op de geopende bureaula. Zie ik dat goed… Wie is die Roos Bustek eigenlijk?
Koos Buster (1991), prettige ontregelaar en bedenker en uitvoerder van deze installatie studeerde keramiek aan de Rietveld Academie. Hij had al langer het idee om een waterkoeler te maken, maar transparantie kan je niet aanbrengen in klei. Nadat hij in 2019 het Stokroos Glasstipendium ontving om te experimenteren met glas kon hij zijn plan uitvoeren. ‘De waterkoeler is de basis van de Wachtkamer van Roos Bustek. Een wachtkamer is een plek waar je gewoon om je heen gaat kijken. In de wachtkamer heb je ineens veel meer tijd en ga je dingen op heel andere manier zien.’ Hij schetst bewust de perfecte lulligheid, zoals goed te zien is bij de petfles, een combinatie van glas en keramiek. Hij maakte alle objecten in klei en daar heeft hij mallen van gemaakt. Gert Bullée en Henk Verweij van de glasblazerij hebben die volgeblazen. En dan is er ineens, anders dan in klei waar je lang aan een vorm werkt, de perfecte ‘wobbly’ petfles, waterkoeler en vissenkom.
Op zoek naar BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) scharrel ik door het museum. De humor van Koos Buster zit er goed in, immers is een mens niet vooral ook een raadsel voor zichzelf? Als je je leven deelt met een kunstenaar word je soms ongemakkelijk met je neus de andere richting op geduwd. ‘Probeer het eens anders te zien’. Die opmerking zoemde regelmatig in mijn hoofd tijdens mijn bezoeken aan al die wachtruimtes, die als een soort sluis fungeerden naar de niet altijd even transparante wereld in de spreekkamer… Onze speurtocht door het museum slingert van links naar rechts en brengt ons bij de expositie Meydam in kleur – 100 Jaar Meydam, een speciale tentoonstelling over de toonaangevende glaskunstenaar Floris Meydam (1919-2011). Met de expositie 50 jaar Glasafdeling Rietveld Academie – Highlights uit de Collectie, zijn we helemaal rond. In Cochius Keuken blader ik door een handzaam boekje. Mijn kijk op glas is verbluffend anders geworden.
Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser
De Wachtkamer van Roos Bustek | Nationaal Glasmuseum, Leerdam
Koos Buster | Beeldend kunstenaar en vormgever
Meydam in Kleur – 100 jaar Meydam | Nationaal Glasmuseum, Leerdam
50 jaar Glasafdeling Rietveld Academie – Highlights uit de Collectie | Nationaal Glasmuseum, Leerdam
Glasblazerij | Nationaal Glasmuseum, Leerdam
Oranjevaasjes | Nationaal Glasmuseum, Leerdam
afb Sierflessen Floris Meydam Nationaal Glasmuseum Leerdam foto's puttertjes
Puttertje n.a.v. de tentoonstellingen De Wachtkamer van Roos Bustek en Meydam in Kleur – 100 jaar Meydam in het Nationaal Glasmuseum Leerdam
afb: Detail uit Sierflessen Floris Meydam | Nationaal Glasmuseum Leerdam
afb: Detail uit Cochius’ Keuken | Nationaal Glasmuseum Leerdam | afb Puttertje
Puttertje