Puttertje 83

Het Museum van Nederland | november 2021
afb Schilderij Appeltjes van Oranje Bert Kinderdijk Hertje Han van Meegeren en Stuczaal
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Het Museum van Nederland | Kunsthal Rotterdam
afb: Detail uit Schilderij Appeltjes van Oranje | Bert Kinderdijk (BK) | particuliere collectie
afb: Detail uit afbeelding ‘Het hertje van Juliana’ | Han Van Meegeren
afb: Detail foto Stuczaal Paleis Soestdijk | P. Overtoom
‘Als we Nederland zouden moeten vatten in één tentoonstelling, wat moet daar dan te zien zijn?’ Daar hoef ik niet lang over na te denken. Spontaan verschijnt in mijn hoofd Het hertje van Han van Meegeren. Een kopie van een tekening van een jong hertje hing bij ons thuis aan de muur, en niet alleen bij ons toch? Het jonge hertje, alleen of samen met zijn moeder, werd in de vorige eeuw in grote aantallen gedrukt, en die plaatjes hingen overal. Dat beeld komt dus absoluut in aanmerking.
We gaan het zien. Omroep MAX presenteert vanaf woensdag 16 december in 5 afleveringen het gloednieuwe programma ‘Het Museum van Nederland’. Onder leiding van Dione de Graaff en Diederik Ebbinge selecteert een team van experts voorwerpen die iets vertellen over onze geschiedenis, cultuur, volksaard, tradities en gebruiken. Om een voorbeeld te geven; de zoon van wielrenner Gerrie Knetemann komt langs met de fiets waar ‘de Kneet’ de Amstel Gold Race mee won.
Locatie van de opname is Paleis Soestdijk, en laat dat paleis nou net een link hebben met het hertje. Dat komt zo. Han van Meegeren (1889 – 1947) gaf tekenlessen in een huis van vrienden tegenover paleis Huis Ten Bosch in Den Haag. Zijn leerlingen waren o.a. jongedames uit de betere kringen. In 1921 moesten de ‘freules’ een hertje tekenen, één van de speeldieren van prinses Juliana. Zo gezegd, zo gedaan, de opperstalmeester van het paleis, de vader van één van de meisjes, bracht regelmatig een hertje naar de overkant.
Maar de dames vonden het maar lastig om het diertje na te tekenen en daarom vroegen ze Van Meegeren of hij het kon voordoen. In tien minuten was hij klaar. Jaren later vond Van Meegeren een uitgever bereid om het werk als prent uit te geven. Die zag er eerst geen brood in, maar toen hij hoorde dat het een van de lievelingshertjes van prinses Juliana was ging hij akkoord. Een goed verhaal doet wonderen en de tekening werd bekend als ‘Het hertje van Juliana’. Eigenlijk was het hertje een ree, maar het reetje van…, dat klonk niet.
Han Van Meegeren is de geschiedenis ingegaan als vervalser van o.a. Vermeer. Toen wij, BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) en ondergetekende, in 2019 een bezoek brachten aan Kasteel het Nijenhuis in Heino, het voormalige woonhuis van Dirk Hannema, directeur van het Museum Boijmans (1921 – 1945) en kunstverzamelaar, bekeken wij opnieuw de ‘Vermeer’ die inmiddels is toegeschreven aan Jürgen Ovens (1623-1678). Dirk Hannema was zijn leven lang op zoek naar werken van Johannes Vermeer.
De hernieuwde kennismaking met Kasteel het Nijenhuis was verrassend. BK bezocht Dirk Hannema samen met een bevriende galeriehouder in de jaren tachtig, en wij woonden van 1993 tot 2000 wij op nog geen kilometer afstand van het kasteel in een tot woonhuis met atelier omgebouwde molen uit 1895. Toen was het kasteel zelden open voor publiek. Het park was vrij toegankelijk en wij liepen bijna dagelijks over het terrein.
De jachthut op het landgoed was altijd een plek om even naartoe te gaan en rond te neuzen. Wij probeerden dan naar binnen te kijken, maar dat lukte nooit. In 2004 is Kasteel het Nijenhuis breder opengesteld voor publiek. Wij woonden inmiddels in Antwerpen en kwamen nooit weerom. Tot vorig jaar. En toen ik door het kleine raampje van de jachthut naar binnen keek werd ik op een aangename manier verrast, het huisje hing vol met ‘hertjes’ van Han van Meegeren. Een kunstwerk van Hans van Houwelingen.
Aan ‘vervalsen’ heeft BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) zich nooit gewaagd. Wel betrok hij jarenlang een atelier op een landgoed onder de rook van Utrecht waar op dat moment ook meestervervalser GJJ woonde. Op die plek schilderde BK in 2013 het doek ‘Appeltjes van Oranje’. Dit werk verbeeldt een terugblik de op Nederlandse geschiedenis. Het diffuse licht in het schilderij doet denken aan een 17e -eeuws stilleven, de porseleinen schaal, de vruchten en het scheepszeildoek zijn vrijelijk gebruikt als symbool voor de internationale handel. Het werk kreeg een mooie plek in de residentie van een Nederlandse ambassade.
Het schilderij ‘Appeltjes van Oranje’ inspireerde in 2014 de aanstaande man van mijn zusje. Hij gaf BK de opdracht voor het maken van een schilderij als huwelijksgeschenk. Een herinnering aan een bijzondere gebeurtenis op een bijzondere plek. Mijn zusje en haar man trouwden op een 30 april (de verjaardag van Juliana) op Paleis Soestdijk. En zo zaten wij op de huwelijksplechtigheid in de fraai gedecoreerde Stuczaal van het voormalig Koninklijk Paleis. De plek waar het programma ‘Het Museum van Nederland’ wordt uitgezonden.
Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser
Het Museum van Nederland | NPO 1
Het Museum van Nederland | Tentoonstelling Kunsthal Rotterdam
afb Schilderij Appeltjes van Oranje Bert Kinderdijk Hertje Han van Meegeren en Stuczaal
Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Het Museum van Nederland | Kunsthal Rotterdam
afb: Detail uit Schilderij Appeltjes van Oranje | Bert Kinderdijk (BK) | particuliere collectie
afb: Detail uit afbeelding ‘Het hertje van Juliana’ | Han Van Meegeren
afb: Detail foto Stuczaal Paleis Soestdijk | P. Overtoom
Puttertje