Puttertje 88

No Life Lost | februari 2021
afb Expo Fake or Real Huis EU gesch BK Kunstcop. Berlinde De Bruyckere No Life Lost II, 2015 Gelooide paardenhuid e.a. mat Foto Mirjam Devriendt
Puttertje n.a.v. tentoonstellingen over Fake News
afb: Logo Fake For Real | Expo ©Huis van de Europese Geschiedenis Brussel
afb: Detail Schilderij Paard | Bert Kinderdijk (BK)
afb: No Life Lost II, 2015 | Berlinde De Bruyckere | Gelooide paardenhuid, hout, glas, textiel, leer, dekens, metaal, epoxy Foto Mirjam Devriendt
Wil je chatten, foto’s maken, video’s bewerken, gamen, facebooken, facetimen, protesteren, vergaderen, winkelen, parkeren en betalen? Dat kan nu allemaal met internet. Het leven is vandaag de dag sterk afhankelijk geworden van deze wondere wereld. Maar hangt dat web inmiddels niet met ‘plakband’ aan elkaar? En worden we op gezette tijden niet geïnformeerd met nep vermomd als echt? Hoe herkennen wat vals is?
‘Software is eating the world.’ Vergelijk het met de kracht van de zestiende-eeuwse drukpers. De Antwerpse drukkerij Plantijn was in 1576 de grootste typografische onderneming ter wereld. De drukpers maakte betaalbare massaproductie mogelijk, en meer mensen verwierven kennis en ontwikkelden nieuwe ideeën. Denkers als Luther en Erasmus lieten hun werk drukken en verspreiden. Waren zij de influencers van die tijd?
In 1916 experimenteerden John Heartfield en George Grosz met het aan elkaar plakken van plaatjes, een vorm van kunst die later ‘Fotomontage’ werd genoemd. Ze hadden geen idee van de mogelijkheden en boorden zonder het te weten een goudader aan. Heartfield bereikte op deze manier een massapubliek, en wat in de eerste plaats een middel was om te shockeren, werd later een uiterst effectief propagandamiddel.
De in 1891 in Berlijn geboren John Heartfield, stond met George Grosz aan de wieg van de Berlijnse Dada, een culturele beweging die tijdens WOI begon in Zürich in het neutrale Zwitserland. Kunstenaars hielden zich bezig met het gebruik van reeds bestaande voorwerpen. Maakten zij er iets anders van dan waar het oorspronkelijk voor bedoeld was? Wie kent niet het object ‘Fietswiel op het krukje, 1913’ van dadaïst Marcel Duchamp.
Knippen, lijmen, herschikken en overlappen van twee of meer foto’s tot een nieuwe afbeelding is een kunstvorm die door veel kunstenaars wordt toegepast. Zij laten zich inspireren door foto’s en beelden uit de media. Ook BK (beeldend kunstenaar en echtgenoot) maakt af en toe gebruik van mediabeelden. Zijn werk is nooit een fotorealistische weergave van het origineel, het is altijd een bewerking, een bevraging eigenlijk.
Maar hoe ga je een dialoog aan met een beeld of een kunstwerk? Hoe raak je als het ware in gesprek met een werk? Doe je dat door te kijken, echt te kijken, langer kijken, of door te associëren en te fantaseren. Kortom hoe verplaats je je in een kunstwerk, en welke ervaring levert dat op? Het is beslist niet gemakkelijk deze vaardigheid te ontwikkelen, en net als leren programmeren vraagt het om een gezonde dosis ‘anders kijken’.
Want codes hebben inmiddels de taak van de drukpers overgenomen. Op dit moment wordt nieuws gemaakt door journalisten samen met ict’ers en BOTS. Het is allemaal veel ingewikkelder en technischer geworden. En hoe werkt dat dan door in ons hoofd als door anderen ‘geframed’ nieuws via ‘roeptoeters’ op internet wordt geslingerd, met minimale duiding en achtergrond? En hoe gaan we om met al die beelden?
Hebben we met een door internet gedomineerde wereld, het paard van Troje binnengehaald? Of staat het paard van Troje in Antwerpen, en wordt het Nederlandssprekende deel van Europa binnenkort ‘geregeerd’ vanuit de Sinjorenstad? Hoezo, wat wil Antwerpen dan… mediastad aan de Schelde worden? Zoals in de tijd van Plantijn? En waar staat dat paard? Achter de ZOO? Bij de Plantin en Moretuslei?
Ontdek het hele verhaal. ‘Is de huidige hoeveelheid (dis) informatie ongekend, of is het een oud probleem?’ Wanneer worden we misleid? Herkennen we de diepere lagen van de berichten en de beelden? Gaan we ernaar op zoek? Beproef tentoonstellingen. Bekijk vooral ook Engelenkeel van Berlinde de Bruyckere, en ontdek hoe zij haar werk, na een gelaagd en ingewikkeld proces, actueel maakt. En, vind No Life Lost II.
Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser
Museum Plantin-Moretus | Museum – Huis – Stadstuin – Drukkerij- Collectie | UNESCO Werelderfgoed
14.000 houtsneden | ga aan de slag | Museum Plantin-Moretus, Antwerpen
Luc Tuymans | ‘Alles begint met beeld’ | Museum De Pont, Tilburg
ARTtube-film | Tentoonstelling ‘Luc Tuymans – Grafisch werk 1989-2012’
Zeno X Gallery | Antwerpen
Van A tot Z met Luc Tuymans | Klara Podcast – Blijf verwonderd
John Heartfield | Fotografie plus Dynamiet | Tentoonstelling | De Fundatie, Zwolle
Fake for Real | een geschiedenis van vervalsingen | Tentoonstelling | Huis van de Europese Geschiedenis, Brussel
Berlinde De Bruyckere: Engelenkeel | Tentoonstelling | Bonnefanten, Maastricht
FAKEIMAGES | Ontmasker het gevaar van stereotypes | Expo Kazerne Dossin, Mechelen
Het lot van 389 Joodse mannen | Tentoonstelling | Stadsarchief Amsterdam
Mediamuseum Den Haag | Ga zelf aan de slag | Tentoonstelling – Beleving – Verdieping
Art-Based Learning | Boek: Mieke Bal | Kunst uit noodzaak
Met andere ogen | Tentoonstelling Museum Gouda
afb Expo Fake or Real Huis EU gesch BK Kunstcop. Berlinde De Bruyckere No Life Lost II, 2015 Gelooide paardenhuid e.a. mat Foto Mirjam Devriendt
Puttertje n.a.v. tentoonstellingen over Fake News
afb: Logo Fake For Real | Expo ©Huis van de Europese Geschiedenis Brussel
afb: Detail Schilderij Paard | Bert Kinderdijk (BK)
afb: No Life Lost II, 2015 | Berlinde De Bruyckere | Gelooide paardenhuid, hout, glas, textiel, leer, dekens, metaal, epoxy Foto Mirjam Devriendt
Puttertje