| Doorborduren | maart 2021 |
|---|
 |
| Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Haute Bordure in het Fries Museum, en borduurkunst in andere musea afb: Detail uit campagnebeeld Haute Bordure | Fries Museum afb: Detail uit Honderdduizend bomen en een bos van draad | Sara Vrugt afb: Pictogramlogo puttertjes |
| ‘Aangeboden: kilometers garen. Meld je aan en borduur mee.’ Wat is hier aan de hand? Al bijna een jaar lang borduren pakweg duizend vrijwilligers samen een bos op doek: meer dan honderd vierkante meter stammen, takken, blaadjes en vogels. En nu wordt Honderdduizend bomen en een bos van draad van de Haagse textielkunstenaar Sara Vrugt voor het eerst tentoongesteld. De draad verbindt. |
| Borduren is al duizenden jaren een manier om met anderen te communiceren. Door interieur en kleding te versieren vertellen we wie ze zijn, en bij culturen rond de Middellandse Zee, Centraal-Azië en India heeft borduurkunst een belangrijke symbolische betekenis bij geboorte, huwelijk en dood. Ook religie en de zon (het leven) worden veelvuldig verbeeld. |
| Borduren is besmettelijk. Mijn moeder borduurde, en zij spoorde haar dochters aan het ook te doen. Op een voorgedrukt raster van een zelf gekozen plaatje was het een kwestie van kopiëren, hokjes tellen en kleurtjes kiezen. Het gaf al heel snel resultaat, en zo hield je de aardigheid erin. En wie bewaart nog de (minder) leuke herinnering aan de merklap met kruissteken, stiksteken en koninginnesteken? |
| Het verhaal gaat dat Koningin Elizabeth I vaak borduurde met andere vrouwelijke leiders. Het was een favoriete bezigheid omdat het de concentratie, conversatie en competitie aanwakkerde. En heeft handwerk niet lange tijd een relatie gehad met politiek, macht en verzet? Borduren helpt om rustiger te leven, je wordt er helemaal door in beslag genomen, en het is net als denken en schrijven, ambachtelijk van aard. |
| Ook het logo van mijn website Puttertjes | doorborduren in korte columns is een borduursel. Het uit pixels opgebouwde logo is oorspronkelijk een borduursteek. De achterkant (verso) maakt het geborduurde interessant. Het beeld is dan vaak helemaal anders, en de wirwar van draden volgt de weg naar het eindresultaat. Deze manier van kijken danken we aan Rob Scholte’s Embroidery Show en zijn visie op copyright. |
| Borduren we door op wat ooit was als musea en tentoonstellingsruimten straks weer open gaan? Of…is het anders? Hoe staat het eigenlijk met de tentoongestelde werken? Zijn ze er nog wel, of zijn ze verbannen, uit de mode geraakt of uit de gratie, op de ontzamellijst terecht gekomen, onderwerp van discussie geworden, bespot, beklad, en stuk geschreven? Wat kunnen we verwachten na een periode van relatieve rust? |
| En hoe gaat het met de stukjesschrijvers die tijdens de alweer maanden durende lockdown geen exposities hebben kunnen bezoeken? Waar halen zij hun inspiratie vandaan? Best moeilijk om virtueel, en met minder zintuigen in een onderwerp te duiken. Maar verbazingwekkend genoeg is er tijdens het voorbereiden van een nieuw puttertje (kort verhaaltje voor deze website) altijd wel één object waarvan je weet… |
| ‘Dát is mijn inspiratiebron!’ Bij mij sloeg tijdens het maken van deze column de vonk over bij het bekijken van de online tentoonstelling ‘De Afghaanse jurk’ op de website van het Textile Research Centre TRC in Leiden. Hoeveel van die geborduurde feestelijke jurken zijn er in het verleden niet door mijn handen gegaan, de een nog mooier dan de ander. En zochten we zelf niet de fraaiste Kuchi dresses uit, zoals wij de jurken noemden, afgeleid van de Afghaanse Kuchi nomaden? |
| Uiteindelijk komt alle ontwikkeling voort uit kruisbestuiving, vermenging van de ene cultuur met de andere. Organiseert vandaag de dag niet elk zichzelf respecterend museum exposities met maatschappelijke thema’s als migratie, oorlog, gender, emancipatie, klimaatverandering, slavernij en het koloniale verleden? Welke waarden en rituelen zijn nodig voor de toekomst, waarbij vooral de lokale samenleving meer betrokkenheid krijgt? |
| Publieke kunstprojecten als ‘Honderdduizend bomen en een bos van draad’ van Sara Vrugt, en ook ‘Floors eigentijdse borduurtempel’ van Floor Nijdeken zijn sociale projecten. Het is een combinatie van borduren en samen iets maken, vaak met een doel. Maar borduren is meer dan dat. Een aantal hedendaagse beeldend kunstenaars, ontwerpers en modeontwerpers maakt op een zeer creatieve en kunstzinnige manier gebruik van borduurtechniek. |
| Pronken met luxe materialen parels en goud. Het is eindeloos veel werk en onbetaalbaar, zegt couturier Edwin Oudshoorn in een interview. Er zit soms wel zes weken fulltime borduurwerk in een jurk van Oudshoorn. Dus wanneer je een t shirt met geborduurde pailletten koopt voor 5 euro, dan weet je eigenlijk wel dat het niet goed zit. Doorvoel wat handwerken is, weet het op waarde te schatten. Alle ambachten sterven uit, het loont niet meer. Is het hebben van tijd inmiddels het meest kostbare goed? |
| Borduren geeft rust en ruimte en schept orde in de chaos. Maar er zijn genoeg redenen om de chaos te laten voor wat het is, want het patroon waarlangs veranderingen in het leven zich voltrekken is een onvoorspelbare constante. Hebben we behoefte aan nieuwe rituelen die ons houvast geven? Hoe zorgen we ervoor dat er uit het samenvoegen van verschillende elementen iets nieuws ontstaat? Hoe borduren we door? Rijg werelden aan elkaar en ontdek de eindeloze veelzijdigheid van De ‘Assepoester’ van de kunsten. |
| Tips: Let op! De tips hebben geen links, kopieer de regel en plaats die in de browser Haute Bordure | Tentoonstelling Fries Museum, Leeuwarden Sara Vrugt: honderdduizend bomen en een bos van draad Tentoonstelling Panorama Mesdag | Den Haag Van Buteh tot Paisly: The Story of a Global Icon | Tentoonstelling Textiel Research Center TCR | Leiden Afghaanse jurk | Online expositie Textiel Research Center TCR | Leiden Bloomsbury World Encyclopedia of Embroidery | Boek en verdieping Borduurmachine | TextielMuseum – TextielLab | Tilburg Edwin Oudshoorn Couture | Online Couture Collections Jan Taminiau | Tentoonstelling Jurk Koningin Máxima Viktor & Rolf | Tentoonstelling Fries Museum | Tijdmix van historisch en modern Kleurrijk Geletterd | Borduren in Staphorst | Tentoonstelling Voortborduren | van merklap tot canapé | Tentoonstelling | Museum Landgoed Verhildersum Leens Merklappen | Tentoonstelling Museum Bevelanden Fashion For Good Museum | Redress | Tentoonstelling en online Rob Scholte – Embroidery Show | De passie zichtbaar gemaakt |
|
| Puttertje n.a.v. de tentoonstelling Haute Bordure in het Fries Museum, en borduurkunst in andere musea afb: Detail uit campagnebeeld Haute Bordure | Fries Museum afb: Detail uit Honderdduizend bomen en een bos van draad | Sara Vrugt afb: Pictogramlogo puttertjes |
