Column 6

Begraafplaatsen | 2011
Detail schilderij In het kader van, Bert Kinderdijk en detail schilderij Het Vertrek II, BK particuliere collectie
afb: detail Schilderij In het kader van…, Bert Kinderdijk, en detail Schilderij Het Vertrek II, BK | Particuliere collectie
Geschiedenis zet je op het spoor terug en een bezoek aan een begraafplaats vertelt verhalen over mensen uit een stad of streek. Om even te ontsnappen aan de haast beland ik regelmatig op een begraafplaats en krijg ik antwoord op niet gestelde vragen, ontdek ik raadselachtige verbanden en kan ik mijn gedachten de vrije loop laten. De dood zit vol met bruikbare aanwijzingen. In 1996 bezoek ik voor de Gouden Gids een vlaggenbedrijf in Rhenen. Eigenaar Regout vraagt mij of ik zijn familienaam ken. Jawel, van het serviesgoed van mijn oma waarvan ik nog enkele stuks in gebruik heb. Klant Regout was een afstammeling van Petrus Regout uit Maastricht, de eerste grootindustrieel in Nederland.
Vanwege de Belgische revolutie in 1830 raakte Maastricht economisch in een isolement. De Nederlandse regering stelde een importverbod op Belgische producten in en daarom werd Regout noodgedwongen fabrikant. Tijdens de recessie bouwde Regout enorme voorraden op die hij later voor veel geld kon verkopen en zo vergaarde hij een aanzienlijke rijkdom. Maastricht was de eerste stad in Nederland waar de industriële revolutie zich voltrok. Het is 2005, België bestaat 175 jaar, wij wonen in Antwerpen en ik luister naar de Oprea ‘La Muettte de Portici’, (de stomme van Portici) van Daniel Auber. Een uitvoering in 1830 in de Muntschouwburg van Brussel was de aanleiding voor de anti-Hollandse rellen die tot de Belgische revolutie zouden leiden met de scheiding van Nederland en België als gevolg.
Tijdens de viering van 175 jaar België bezoek ik voor de Gouden Gids klanten in Maastricht. Al snel kom ik op de historische begraafplaats aan de Tongerenseweg terecht midden tussen de graven van de familie Regout en in een klap ontvouwt de geschiedenis van België en Maastricht zich voor mijn ogen en valt alles op zijn plaats. Maar soms word je wel erg hard met de realiteit geconfronteerd.
Aangetrokken door een prachtig beeld van een knielende engel bezoek ik een begraafplaats in Hoogerheide, onder de rook van Antwerpen en nog net in Nederland. Plots sta ik voor het graf van de achtjarige jongen die op 1 december 2006 in zijn school werd vermoord. Mijn door de engel aangewakkerde onbevangenheid wordt bruusk verstoord en de waarheid slaat toe wanneer je het niet verwacht…
In 2007 zendt de IKON een documentaire uit van filmmaker Barbara den Uyl met de titel ‘De klimop rouwt nog steeds’ over ‘Huis te vraag’ in Amsterdam waar een kunstenaarsechtpaar al ruim twintig jaar een waar paradijs schept van een oude begraafplaats vlakbij de Amsterdamse Zuid-as. Keizer Maximiliaan zou hier in 1489 de weg naar Amsterdam hebben gevraagd, wat de naam ‘Huis te vraag’ zou verklaren. Sinds 1962 wordt hier niet meer begraven, je kunt er wandelen en stil zijn. Een schitterende plek waar ik in 2010 bij toeval terecht kom…
Als gevolg van de crisis en het gevoerde beleid gedurende de samenvoeging van De Gouden Gids en De Telefoongids gaat er veel mis. Het tij is niet meer te keren en een volgende reorganisatie wordt in de steigers gezet. Verkopers worden afgerekend op tekorten en wie tegen de stroom in roeit komt op een lijst. Ego gedreven en bange managers gedragen zich als dwingeland met maar een opdracht; verkopers emotioneel afbreken in de hoop dat ze spontaan vertrekken. Provisies worden afgebouwd en in ruil voor een karig loon schikken medewerkers zich in hun lot. Werk is allesbepalend voor je identiteit want je bent wat je doet. Angst is een slechte raadgever, gebrek aan angst ook. Met open vizier en eerlijk kijken naar wat onbekend en duister is vermindert de angst en een gezonde dosis zelfbeheersing geeft ongekende kracht.
Ik stuur een kaart naar mijn zus met afbeelding van het porseleinen varkentje van Jeff Koons uit 1987 met de titel ‘Ushering in Banality’ (zwelgen in platheid). Vanwege een eerdere ‘bijna-doodervaring’ bij de Gouden Gids wist ik dat telefoondata kon worden nagetrokken en ik vroeg via dat kaartje aan mijn zus om vanaf dat moment geen meelevende en ondersteunende sms-berichten meer te sturen. De banaliteitenshow bij De Telefoongids | Gouden Gids was begonnen. Maar wat gebeurt er dan eigenlijk?
Het werk, klanten bezoeken en contracten schrijven, wordt geboycot. ’s Morgens om half negen moet je je melden op kantoor om vervolgens zonder werk je dagen door te brengen op straat. Het is noodzakelijk dat je in de buurt blijft want op de meest onverwachte tijden word je gevraagd op een meeting te verschijnen. Rond vier uur in de middag word je weer op kantoor verwacht om vervolgens te signaleren hoe men naar je kijkt, hoe men je ontwijkt en hoe men tegen je zwijgt. Bij een aantal managers bespeur je intuïtief de waarheid. Dit gaat weken zo door. Je bent nog niet dood maar al wel begraven. Ten einde raad vraag je om een paar vrije dagen, no way! De verwarring is groot en afstand lijkt vooralsnog het beste.
Het is in deze tijd dat ik beland op de begraafplaatsen van Amsterdam, de enige plek waar ik nog helder kan denken en hoofd- en bijzaken van elkaar kan scheiden. Als je met iets worstelt moet je uitzoeken wat die verwarring betekent en de omgeving biedt ruimte voor bevraging. Amsterdam staat op dat moment stil bij het overlijden van Hans van Mierlo die op 18 maart 2010 op Zorgvlied wordt begraven. Ook is de man van mijn collega ernstig ziek en wij hebben regelmatig contact. Mijn moeder begint zich nu zorgen te maken over de situatie. Met verbazing volgt ze mijn bezoeken aan al die begraafplaatsen waarvan ik haar elke dag verslag doe. Maar de verhalen over de graven van Jos Brink, Wally Tax en alle andere ‘bewoners’ laten haar koud, zij wil weten hoe dit gaat aflopen!
Op een vrijdag overlijdt de man van mijn collega en dinsdag daarop wordt hij begraven. Ik bereid mij voor op maandag, de dag waarop ik aan mijn leidinggevende zal vertellen dat ik dinsdag naar de begrafenis zal gaan en dat geen mens mij meer tegenhoudt. Op die maandag, een minuut na de aankondiging, word ik in mijn kraag gevat door de regiomanager. Hij vraagt mij mee te komen naar een aparte ruimte en hij vertelt mij in het bijzijn van een P&O-medewerker dat mijn laatste uur bij De Telefoongids | Gouden Gids heeft geslagen. Ik krijg toestemming om naar de begrafenis te gaan en ik kan daarna voor altijd wegblijven…
afb: detail Schilderij In het kader van…, Bert Kinderdijk, en detail Schilderij Het Vertrek II, BK | Particuliere collectie
Detail schilderij In het kader van, Bert Kinderdijk en detail schilderij Het Vertrek II, BK particuliere collectie
gepubliceerd in 2011
Horen zien en linken
Overzicht