Reisbureaus | The Grand Tour 2024

Reisbureaus \| augustus 2024

_{^{afb. Schilderij ‘Grand Tour’ \| Bert Kinderdijk, BK \| Collectie kunstenaar BK afb. detail wandschildering ‘Engelsestraat Bergen op Zoom‘ \| Bert Kinderdijk, BK}} _{^{\| Particuliere collectie}}
_{‘Een felle uitslaande brand heeft gisteravond een bedrijfspand in Nijkerk volledig verwoest. De exacte schade van de brand is volgens de directie niet te schatten omdat de brand veel uniek materiaal in de as heeft gelegd. Onder meer de opslagplaats van het bedrijf waar decorstukken en tentoonstellingsmateriaal wordt bewaard viel aan de vlammen ten prooi. Er zijn geen persoonlijke ongelukken gebeurd. De zwarte rookkolom van de brand was tot in de verre omtrek van Nijkerk te zien’.}

_{Dit bericht stond op woensdag 23 juni 1993 in de Amersfoortse Courant. Als Art Director van een bedrijf in creatieve communicatie en presentatie in Nijkerk werd BK (echtgenoot en beeldend kunstenaar en ontwerper Bert Kinderdijk), door de directie ’s nachts uit bed gebeld met de mededeling dat in het pand brand was uitgebroken. BK en de anderen waren snel ter plaatse, maar er viel niets te redden. Het pand zeeg voor hun ogen ineen.}

_{Bij deze brand zijn veel creatieve ontwerpen en materialen verloren gegaan. Het was de tijd vóór internet, ware het niet dat ik op dat moment al zes jaar door Nederland reisde om de eerste multimedia- en interactieve B2B-gids ter wereld, de voorloper van internet, aan het bedrijfsleven te presenteren, maar van het opslaan van gegevens zoals we dat nu kennen was nog geen sprake.}

_{De ondernemers die de wereld veroverden met presenteren, decoreren en etaleren vergaten de zaken goed te documenteren en te archiveren, althans brandveilig. En zo kwam het dat na de brand de meeste ontwerpen en uitgevoerde decorstukken voorgoed uit beeld verdwenen. En dat is jammer van al het werk en jammer van de verhalen en gebeurtenissen die aan die objecten vast zaten. Zijn die daarmee verloren gegaan?}

_{Tijdens de vakantie komt één object steeds weer in beeld. Welke dan? Die van een reiskoffer. ‘Eigen reisburo beginnen?’ Kopte een advertentie in De Telegraaf in april 1989. ‘Aan enthousiaste ondernemers bieden wij de kans een onafhankelijk eigen reisburo te beginnen.’ Wat was er aan de hand. Een Nijkerkse ondernemer maakte het mogelijk om zelfstandig als franchisenemer een reisbureau te starten. Met flink wat startkapitaal, een paar SEPR-diploma’s, en aantoonbare verkoopkwaliteiten kon er al snel worden gestart.}

_{Maar voor die tijd waren er toch ook al reisbureaus? Jazeker. Maar dat waren voornamelijk grote organisaties en familiebedrijven. Reisbureaus en reisorganisaties die geloofwaardig en betrouwbaar wilden overkomen sloten zich aan bij ANVR, de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen. Dat is al bijna 60 jaar dé vereniging voor alle ondernemers in de reiswereld. Aangesloten leden zetten veilig reizen voorop, geven deskundig advies en bieden zekerheid bij onverhoopte klachten.}

_{ANVR stelde eisen aan beginnende ondernemers. Als je blanco wilde beginnen, dan was dat eigenlijk niet mogelijk. Mijn vriendin, al vanaf mijn jeugd, en haar man werkten in de reisbranche in Europa, en hun laatste standplaats was Griekenland. Rond 1988 vatten zij het plan op om in Nederland een reisbureau te starten. Mijn vriendin solliciteerde bij KLM en kreeg er een baan, en samen bereidden zij hun plannen voor om zich definitief in Nederland te vestigen. De Nijkerkse franchiseondernemer bood een unieke kans.}

_{Zo gezegd zo gedaan. Nadat mijn vriendin en haar man zich als een van de eersten aansloten en zij hun reisbureau openden, volgden er in rap tempo meerdere vestigingen en groeide de franchiseorganisatie uit tot een bedrijf met veel deelnemers. Reizen was inmiddels bereikbaar voor bijna iedereen, en mijn vriendin en haar man hadden de rollen prima verdeeld; zij bij KLM, hij als ondernemer in de reiswereld en samen de kinderen.}

_{‘Als franchisenemer kunt u rekenen op professionele verkoopondersteuning, moderne automatisering en eigentijdse en onderscheidende reclame’, luidde de wervende advertentietekst in De Telegraaf. De Nijkerkse franschiseondernemer creëerde een eenduidig en consequent marketingbeleid; opvallende advertenties in landelijke en regionale kranten, beurzen en evenementen, én een advertentie de Gouden Gids.}

_{In alle 26 Gouden Gidsen van Nederland werd het logo geplaatst met daaronder de regionale aanbieders. De Gouden Gids noemde dit item ‘Handelsmerk’. Het plaatsen van een landelijk handelsmerk met daaronder de een lijst van franchisenemers was een dure aangelegenheid, maar noodzakelijk, immers in krantenadvertenties en andere uitingen kon worden verwezen naar de Gouden Gids. En zo was de wereld overzichtelijk en rond.}

_{Voor een spectaculaire beurspresentatie bezocht de directeur het Nijkerkse bedrijf waar BK als art director werkte. De opdracht viel hen toe. En zo is de reiskoffer mede door BK bedacht, getekend en uitgevoerd. Maar hoe zag de koffer er dan uit? De Reiskoffer was een meer dan manshoge koffer die, opengeklapt, in een beursstand werd omgevormd waarin alle faciliteiten aanwezig waren inclusief koffieautomaat. Franchisenemers konden over de Reiskoffer beschikken voor een beurs, of als blikvanger tijdens evenementen.}

_{De koffer werd vervoerd achter een goudgele Volkswagen Kever met op het dak een buitenproportioneel grote zonnebril. En zo reisde de koffer door Nederland. Dit bijzondere tafereel haalde regelmatig de krant. Helemaal toen Kever en Koffer betrokken raakten bij een aanrijding. De aanblik van de foto van de gecrashte koffer in de krant kan ik mij nog voor de geest halen. Ook was ik getuige van de keren dat de koffer werd binnenbracht voor een of andere reparatie. Helaas, van dit reislustige object zijn in ons archief geen beelden meer terug te vinden, alles is verloren gegaan tijdens de brand.}

_{De Reiskoffer herinnert mij aan een langdurige vriendschap en het respecteren van elkaars standpunten en ideeën. Mijn vriendin en haar man reizen veel. Vaak de massa vermijdend, mijmerend over het idee dat ze zich op enig moment ergens permanent zouden kunnen gaan vestigen. De optimale vrijheid. Wij reizen door kunst en verhalen. Een groter contrast bestaat er niet. Of lijkt dat maar zo. Is er sprake van een wil? Hebben we controle over onze beslissingen? Of doen we intuïtief dat wat moet gebeuren?}

_{‘Ik heb het grote geluk gehad dat ik niet gehinderd ben in datgene wat ik het leukste vind en het beste kon’, zei de in juli overleden stillevenschilder Matthijs Röling (1943-2024) in een interview. Hij vond dat er ‘voor de viering van het leven geen grootse vergezichten of bucketlist-achtige gebeurtenissen nodig waren’. Zijn kwaliteiten als schilder werden bepaald door zijn intense beleving van wat hij om zich heen zag. Maar is dat niet juist ook wat mensen ervaren als ze op reis zijn?}

_{Een vakantie boeken via internet is tegenwoordig heel gewoon. Maar ooit was het klassieke reisbureau iets bijzonders. Met ‘reisjes voor de rijken’ begon Jacob Lissone in 1876 het eerste Nederlandse reisbureau met een vestiging in onder andere Amsterdam. Wist je dat expediteur Jacob Lissone ook handelde in delicatessen? Omdat hij goede buitenlandse contacten had werd hem gevraagd een groepsreisje naar Londen te organiseren. En zo geschiedde.}

_{In Den Haag besloot oud-Indisch ambtenaar A. J. Lindeman een reisbureau op te richten. Waarom? Omdat hij veel verzoeken kreeg voor reizen naar Indië. Lissone en Lindeman voerden een felle concurrentiestrijd, die uiteindelijk leidde tot een fusie in 1928. Lissone Lindeman werd vanaf dat moment een landelijke reisorganisatie, de eerste op het Europese continent. Het bureau had vestigingen in heel Nederland en ook in mijn geboorteplaats Amersfoort was Lissone Lindeman een begrip. Bij latere overnames is het bedrijf opgegaan in Holland International en uiteindelijk in TUI Nederland.}

_{In ons huis Aan de Berg in Montfort bereiden wij ons voor om in augustus op Grand Tour te gaan met Bureau Europa. Grand Tour? Dat is toch niet meer van deze tijd? Zeker niet. De Grand Tour was gedurende de 18e tot het begin van de 20e eeuw een uitgebreide reis door Europa voor welgestelde jonge mannen, en voor sommige vrouwen, uit de West-Europese elite, die als onderdeel van hun opvoeding een rondreis maakten langs klassieke monumenten en Europese kunstschatten. Een ontdekkingsreis naar de cultuur van het continent Europa.} _{Bekijk vooral de TV-series De Grooten Tour van de gebroeders De Witt} _{en Brideshead Revisited.}

_{Bureau Europa is een centrum voor architectuur, stedenbouwkunde en vormgeving in Maastricht. Het bureau organiseert onder andere architectuurrondleidingen, tentoonstellingen, lezingen en workshops waarbij de nadruk ligt op de Euregio Maas-Rijn. Dit gebied bevindt zich rondom de Maas en ten westen van de Rijn, rond de vijfhoek Hasselt (BE Vlaanderen), Roermond/Maastricht (NL), Luik (BE Wallonië), Aken (DU) en Eupen (BE Duitstalige Gemeenschap).}

_{Tijdens mijn opleiding Toeristische Gids Antwerpen werd ons de politieke en geografische ingewikkeldheid van de Duitstalige gemeenschap in België uitgelegd. Het gebied hoorde bij Pruisen, maar na de Eerste Wereldoorlog werd het in het Vredesverdrag van Versailles in 1919 aan België toebedeeld. Het Contact Bureau van Euregio Maas-Rijn is gevestigd in Eupen de hoofdstad van de Duitstalige Gemeenschap in België, even onder Maatsricht. Bureau Europa besteed aandacht aan samenwerkingsprojecten die verhalen vertellen over de steden in de Euregio Maas-Rijn.}

_{In een van die steden, in Maastricht, is in 1992 de Europese Unie opgericht. De twaalf lidstaten van wat toen nog de Europese Gemeenschap (EG) heette, vormden vanaf dat moment de Europese Unie (EU). Met de ondertekening van het Verdrag van Maastricht werd de Europese munt geïntroduceerd en kreeg het Europees Parlement wetgevende macht. Het verdrag is één van de belangrijkste verdragen in de geschiedenis van Europa en de Europese integratie. Het document kreeg in 2018 het ‘European Heritage Label’.}

_{European Heritage Label (EHL)-locaties brengen het Europese verhaal tot leven. Inmiddels hebben zestig locaties het label gekregen waaronder het huis van Robert Schuman. Hij is een van de ‘vaders’ van de Europese Unie. Robert Schuman (1886-1963) had een Europese achtergrond. Hij is in Luxemburg als Duits staatsburger geboren. Na zijn studie vestigde Robert Schuman zich als advocaat in Metz, de hoofdstad van het Duitse district Lotharingen. Toen in 1919, na de Eerste Wereldoorlog, Elzas-Lotharingen aan Frankrijk werd teruggegeven, kreeg Robert Schuman de Franse nationaliteit.}

_{Door zijn persoonlijke achtergrond werd Robert Schuman voorstander van het Europese project ter bevordering van vrede en samenwerking. Nog tijdens de Tweede Wereldoorlog oorlog had Churchill zijn gedachten uitgesproken over hoe het naoorlogse Europa eruit zou moeten zien. Ook Amerika stond achter dat plan. Marshallhulp zou alleen worden verleend op voorwaarde dat de Europese landen gingen samenwerken.}

_{Wist je dat BK in 2016 een groepstentoonstelling had in de residentie van de Nederlandse ambassade in Luxemburg? En dat in dit huis Jean Monnet heeft gewoond? Jean Monnet (1888-1979) was een cognachandelaar en een Frans zakenman en politicus. Hij is samen met Robert Schuman de grondlegger van de Europese Unie. Zijn ideeën vormden de inspiratie voor het ‘Schumanplan’. Dat plan streefde naar verzoening tussen Frankrijk en Duitsland, de twee machtigste landen van het continent. Hoe dan? Door hun grondstoffenproductie te bundelen. Zo kon een nieuwe oorlog worden voorkomen.}

_{Gezien de toenemende internationale spanningen na de Tweede Wereldoorlog was het volgens Jean Monnet tijd om te zorgen voor Europese eenheid. Hij begon met zijn team aan het concept van een Europese Gemeenschap te werken. Op 9 mei 1950 kwam Robert Schuman, die inmiddels minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk was, namens de Franse regering met een verklaring, de ‘Schumanverklaring’. Hierin stelde hij voor een Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal op te richten. De leden daarvan zouden hun belangrijkste grondstoffen voor de wapenindustrie; kolen en staal, samen voegen en onder gemeenschappelijk gezag plaatsen.}

_{Dat leidde in 1951 tot de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de EGKS. Deze EGKS, gesticht door Frankrijk, West-Duitsland, Italië, Nederland, België en Luxemburg, was de eerste in een reeks supranationale (beslissingen die bindend zijn voor de aangesloten leden) Europese organisaties die uiteindelijk tot de huidige Europese Unie zou leiden. Tussen 1952 en 1955 was Jean Monnet de eerste voorzitter van de Hoge Autoriteit van de EGKS. Robert Schuman was van 1958 tot 1960 voorzitter van het Europees Parlement. Hij was een voorstander van een Europees defensiebeleid.}

_{De schilderijen ‘Appeltjes van Oranje’, ‘Op gespannen voet’, ‘De herinnering’, ‘Bij nadere beschouwing’, ‘De afspraak’, ‘Het schermmasker’, ‘De aflossing’, ‘Vals licht’ en ‘De versiering’ waren onderdeel van de tentoonstelling in de residentie van de Nederlandse ambassade in Luxemburg waar Jean Monnet ooit woonde. Hoe bijzonder. ‘Zie uit naar de komst van je werk, Bert!’, schreef de Nederlandse ambassadeur in Luxemburg in een e-mail aan BK. ‘De herinnering’ hangt overigens zo dat iedereen het bij binnenkomst ziet, tegenover het staatsieportret van koning en koningin!’, liet hij weten.}

_{Een jaar eerder, in 2015, heeft ook het schilderij met de titel ‘Tijdreiziger’ in de residentie gehangen. Heel toevallig werd dat schilderij bezorgd op de dag dat de premier van Luxemburg in het huwelijk trad met zijn vriend. Hij was de eerste regeringsleider in de Europese Unie die trouwde met iemand van hetzelfde geslacht. De Europese Unie staat voor vrijheid, verdraagzaamheid, redelijkheid, inclusiviteit, en open grenzen voor kapitaal en goederen. Dat hebben we kunnen zien tijdens de opening van de Olympische spelen in Parijs in 2024.}

_{Maar raken we die waarden niet langzamerhand een beetje kwijt? De wereld verandert en Europa moet mee. Kan ontwapening, diplomatie en handel de vrede nog langer waarborgen, of komt Europa klem te zitten tussen de concurrerende grootmachten Amerika en China? Zolang de Europeanen Amerikaanse wapens kopen en de Amerikaanse tech-agenda respecteren is er sprake van coulance, maar wat gebeurt er als Europese tech-bedrijven zaken blijven doen met China?}

_{Nadat het kabinet eind 2023 onverwacht de vergunning introk voor export van ASML-machines naar China, zat de schrik er goed in. Was de handel van ASML met China een gevaar voor de wereldvrede? Toen de nationale trots uit Veldhoven aankondigde deels of geheel uit Nederland te zullen vertrekken vanwege de slechte vooruitzichten van het Nederlandse vestigingsklimaat voor bedrijven, werd in allerijl ‘Operatie Beethoven’ opgezet, met als doel bedrijven voor Nederland te behouden.}

_{‘Operatie Beethoven’? Wat een vreemde naam? Is ‘Ode aan die Freude’, de negende symfonie van Beethoven niet uitgekozen als officieel volkslied van de Europese Unie? Jazeker. ‘Operatie Beethoven’ was de werktitel van het project van het demissionaire kabinet om ASML te behouden. Een goed gekozen naam, want de politiek leek, net als de componist Beethoven, een beetje doof geworden. ‘Operatie Beethoven’ is een keerpunt in het Nederlandse industriebeleid. Er zijn afspraken gemaakt om het succesvolste techbedrijf in Europa voor Nederland te behouden. Hoe dan?}

_{Er wordt gericht gewerkt aan een stimuleringsplan voor de Brainportregio, de economische kernregio rondom Eindhoven. De investeringen in Brainport zijn niet alleen goed voor Zuidoost-Brabant. Het gaat wellicht uitbreiden richting Vlaanderen of zelfs Aken in Duitsland. Wordt het de toekomstige driehoek van innovatie? Er wordt gefluisterd dat ‘Operatie Beethoven’ een Europees verhaal is, waarin ook Frankrijk wil meedoen. Schetst het een beeld van een wereld waarin mensen samenwerken? Ter bevordering van vrede? Een idee dat Beethoven, Monnet en Schuman erg aansprak?}

_{Frankrijk in de gedaante van Parijs liet tijdens de spectaculaire opening van de Olympische spelen zien waartoe het land in staat is; lichtshows, drones, camera’s met AI-toepassingen, veiligheidsscanners, botenparade over de Seine, mode, dance en optredens van topartiesten. Maar vooral mensenwerk. Het moderne Frankrijk werd gevierd zonder de geschiedenis uit het oog te verliezen. Zo heeft Frankrijk zich wereldwijd op een cruciaal moment in de schijnwerpers weten te plaatsen. Maar hoe ligt eigenlijk nu de verhouding tussen Frankrijk en Duitsland?}

_{Duitsland voelt zich kwetsbaar vanwege de oorlog met Oekraïne. Waarom? Omdat de Duitse krijgsmacht in zeer slechte staat verkeert. Duitsland wendt zich tot Amerika voor bescherming. Dit stuit de Fransen tegen de borst. Die willen immers een Europese defensiemacht opzetten. Gaan de Engelsen zich hierbij aansluiten? Het Verenigd Koninkrijk wil geen onderdeel meer zijn van de Europese Unie, maar wel een onlosmakelijk deel van Europa. Zoals Churchill al zei in 1930: ‘We are with them, but not of them’. Het lijkt erop dat Europa in een ingewikkeld geopolitiek spel is verwikkeld.} _{Lees het interview met Erik Jones \| Directeur Robert Schuman Center for Advanced Studies.}

_{Bij het reisbureau van onze vrienden boekten wij in 1992 een weekje een kamer in het Sofitel La Défense in Parijs om de wijk La Défense te gaan belijken, de grootste kantorenwijk van Europa. De architectuur in La Défense is verticaal. Alles is groot en hoog en je waant je in een andere wereld. De wijk is genoemd naar het standbeeld La Défense de Paris van beeldhouwer Louis-Ernest Barrias (1841-1905). Het verbeeldt de verdediging van Parijs tijdens de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871). Lees ook column Tussen werelden.}

_{La Défense ligt in het verlengde van de historische as van Parijs. Die loopt van het Louvre via Place de la Concorde, Avenue des Champs-Élysées, Arc de Triomphe en Avenue de la Grande-Armée naar het westen. Aan het uiteinde daarvan staat het bekendste gebouw van la Défense: de Grande Arche, gebouwd in opdracht van François Mitterrand en geopend op 14 juli 1989, 200 jaar na de bestorming van de Bastille. La Grande Arche de la Fraternité (De grote boog van de broederschap) is ontworpen door de Deense architect Johan Otto von Spreckelsen. Het monument heeft de vorm van een deur die zich opent naar de wereld.}

_{Ook reisbureaus openen deuren naar de wereld. Mensen trekken er massaal op uit. Een reis boeken via internet is gemakkelijk, en hiermee kan je geld besparen. Maar is dat wel zo? Kost het ‘zoeken, boeken en vloeken’ niet enorm veel tijd, energie en frustratie? En op wie kan je terugvallen als iets niet helemaal naar wens verloopt? Hoe scherp was mijn vriendin niet toen zij, in functie als teamleider bij KLM, bij de gate stond om ons uit te zwaaien terwijl onze vlucht werd omgeboekt naar een ander toestel. Zij checkte direct of de koffers ook meegingen in datzelfde vliegtuig. Achter de schermen worden zaken geregeld waar veel mensen geen idee van hebben.}

_{Inmiddels kent de reisbranche ook een aan-huis-formule. De gulden middenweg. Een gesprek met een travelmanager aan huis verloopt hetzelfde als een bezoek aan een reisbureau, maar dan ‘face to face’ in alle rust. Een prima service. Ook mijn vriendin en haar man evolueerden mee naar een organisatie met een groot landelijk travelmanagers-netwerk. Maar wat is eigenlijk de volgende stap in de reisbranche? Hoe ziet het reisbureau van de toekomst eruit? ‘Toeristen geven recordbedrag uit in Europa’, kopt de ene krant, Andere kranten roepen; ‘Overtoeriseme in Europese steden’, en ‘Entreeheffing Venetië een feit’. Hoe gaan we hiermee om?}

_{Bureau Europa staat model voor het ‘Nieuwe reizen’. De organisatie bedacht eerder al het programma ‘Voyage Voyage’, een bijzondere reis waarbij niet de reiziger centraal stond, maar de koffer. De koffer? Jawel. Koffers van Louis Vuitton, Goyard, Moynat en andere bekende designmerken van de Amsterdamse kofferverzamelaar Menko ten Cate maakten een treinreis van Amsterdam naar Maastricht. Binnen dit project werd de aandacht gericht op de dorpen en steden buiten de Randstad.}

_{En nu gaat Bureau Europa op Grand Tour. Die reis begint met een verhaal over een appartement in Parijs, ontworpen door architect Le Corbusier. In zijn boek Machine à Amuser. The Life and Death of the Beistegui Penthouse Apartment beschrijft Wim van den Bergh de ontstaansgeschiedenis van het beroemde penthouse aan de Champs-Élysées van de Frans-Mexicaanse miljonair, kunstverzamelaar en interieurdecorateur Charles de Beistegui. Bureau Europa vertaalt dit boek naar een expositie waarin deze excentrieke wereld wordt verbeeld. Ga dat zien, en ontdek het volledige Grand Tour-programma.}

_{Frankrijk en cultuur gaan hand in hand, en om dat tijdens de Olympische Spelen aan de wereld te tonen zijn de idealen van Pierre de Coubertin weer uit de kast gehaald. Baron de Coubertin (1863-1937) was de initiator van de Olympische spelen zoals wij die nu kennen, en die na 1897 elke vier jaar in een ander land worden gehouden. ‘Meedoen is belangrijker dan winnen’, zei Le Coubertin. ‘Het belangrijkste in het leven is niet de triomf, maar de strijd, het essentiële is niet om te hebben gewonnen maar om goed te hebben gestreden’, was zijn motto.}

_{Bij de Gouden Gids dachten ze er duidelijk anders over. Daar draaide alles om het winnen. Regelmatig werden olympische sporters uitgenodigd tijdens landelijke bijeenkomsten van de Gouden Gids om te komen vertellen over hun omgang met pieken en dalen in de topsport. Lees column Sport en Spel.}

_{Ook BK voelde zich winnaar toen hij van auto-importeur Pon de opdracht kreeg om de eerste uit Amerika geïmporteerde New Beetle van een typisch Hollandse uitstraling te voorzien. De Beetle die was uitgevoerd in Delfts blauwe tegeltjes werd, na de presentatie op de RAI, in het jaar 2000 ingezet tijdens de Olympische Spelen in Sydney. Menig olympische sporter is in deze auto vervoerd tussen de verschillende locaties van Olympisch Spelen en werd tijdens het rijden in de Delftsblauwe New Beetle geïnterviewd. Dit was dagelijks te zien op TV. Lees column, IK, Herman Brood.}

_{Wist je dat er van 1912 tot 1952 op aandringen van Pierre de Coubertin ook kunstwedstrijden werden georganiseerd? Als onderdeel van het wedstrijdprogramma van de Zomerspelen? De kunstwerken waren op de sport geïnspireerd in vijf categorieën, t.w. architectuur, literatuur, muziek, schilderijen en beeldhouwwerk. Kunstenaars konden meedingen naar een medaille. Le Coubertin raakte geïnspireerd door oude Griekse idealen en ontwikkelde de theorie dat evenwicht tussen lichaam en geest het beste uit de mens haalt, en dat kunst en sport de wereld verbroederen.}

_{Ook de Griekse filantroop Evangelos Zappas heeft een bijdrage geleverd aan de Nieuwe Olympische Spelen in Athene. Hij was destijds een van de rijkste mannen van Europa. Het Zappeion is het eerste bouwwerk dat speciaal voor de moderne spelen is gebouwd en het ligt tussen de Nationale Tuinen van Athene en de Tempel van de Olympische Zeus. Tijdens de Olympische Zomerspelen van 1896 werd het Zappeion gebruikt als schermhal. Een bijzondere gebeurtenis is de officiële ondertekening van de toetreding van Griekenland tot de Europese Unie op 1 januari 1981. Die vond plaats in het Zappion.}

_{Ontdek hoe Frits Bolkenstein in 1986 op handelsmissie ging naar Athene en kunst meebracht van de Amsterdamse Galerie Lieve Hemel. Het werk van Nederlandse Hedendaagse Realisten werd in het Zappeion geëxposeerd, en BK was een van de deelnemers van de tentoonstelling ‘Contemporary Dutch Realist Painting, Zappeion Hall, Athens.’ Lees column Banken. Ook onze vrienden uit reisbranche zijn in 1990 in Athene getouwd. Zij nodigden familie en vrienden uit om de ceremonie bij te wonen en trakteerden daarna alle gasten op een ‘Grand Tour’ in het hart van het oude Athene. De meer dan honderd monumenten vormen het historisch decor waarin veel aspecten van de Europese identiteit mede tot stand zijn gekomen, zoals democratie, filosofie en wetenschap, klassieke kunsten en theater. Deze Grand Tour was een onvergetelijk samenzijn die onze vrienden volledig met hun eigen reisbureau hadden georganiseerd.}

_{Hoe nu verder? Het ‘oude’ Europa is kwetsbaarder dan ooit. Robert Schuman wordt beschouwd als de architect van het Europese integratieproject. Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 hebben wij dertig jaar in grote welvaart geleefd, en het reizen heeft in deze periode een enorme vlucht genomen. Staan we aan de vooravond van een nieuwe wereldbrand? Waarbij, naast voor ons niet voor te stellen menselijk leed, historisch en uniek materiaal in de as kan worden gelegd? De reisbranche is gevoelig voor externe factoren, maar ook voor het gedrag van de reisconsument. Mijn vriendin en haar man zijn klaar voor de volgende stap, en met het oog op een ‘bureau’ in Griekenland werken zij verder aan een koffer vol avonturen.} _{En wij? Wij proberen de wereld te volgen met kunst en verhalen.}

_{Wist je dat alle verhalen op deze website eigenlijk ook reizen zijn? Onderaan de Columns en Verhalen, Lord Crackfree en Puttertjes staan tips voor bezoeken aan erfgoedplekken, musea en culturele instellingen.}


_{^{afb. Schilderij ‘Grand Tour’ \| Bert Kinderdijk, BK \| Collectie kunstenaar BK afb. detail wandschildering ‘Engelsestraat Bergen op Zoom‘ \| Bert Kinderdijk, BK}} _{^{\| Particuliere collectie}}
_{^{Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser}} _{^{Reisjes voor rijken: het eerste Nederlandse reisbureau}} _{^{ANVR \| Onbezorgd op reis \| ANVR}} _{^{Matthijs Röling \| Kunstenaar}} _{^{The Grand Tour 2024 \| Het programma van Bureau Europa}} _^Maastricht _{^{De Grooten Tour van de gebroeders De Witt}} _{^{\| 6-delige TV-serie met Huub Stapel, 2024}} _{^{Brideshead Revisited \| 11-delige Britse TV-serie, 2018}} _{^{De Duitstalige Gemeenschap \| België}} _{^{Euregio Maas-Rijn \| Eupen}} _{^{Verdrag van Maastricht}} _{^{Rondleiding Expositie Verdrag van Maastricht}} _{^{Europese Unie}} _{^{European Heritage Label (EHL) \| Locaties}} _{^{Europeana \| Ontdek het digitale culturele erfgoed van Europa}} _{^{Het huis van Robert Schuman, Scy-Chazelles, Frankrijk}} _{^{Jean Monnet House}} _{^{\| Bazoches-sur-Guyonne Frankrijk}} _{^{Residentie Nederlandse ambassadeur in Luxemburg}} _{^{Tentoonstelling \| 70e verjaardag van de Schumanverklaring}} _{^{Website beeldend kunstenaar Bert Kinderdijk, BK}} _{^{De openingsceremonie van de Olympische Spelen van Parijs \| 2024}} _{^{Brainportregio}} _{^{Robert Schuman Center for Advanced Studies}} _{^{Interview in NRC met Erik Jones \| Directeur Robert Schuman Center for Advanced Studies}} _{^{Peter Brusse, Ach, Engeland. Wij en onze overburen. Van Bonifatius tot brexit \| Uitgeverij Balans}} _{^{Parijs \| privéwandeling door La Défense}} _{^{La Défense de Paris \| Beeldhouwer Louis-Ernest Barrias}} _{^{La Grande Arche de la Fraternité (De grote boog van de broederschap)}} _{^{‘Voyage Voyage’ \| Bureau Europa}} _{^{The Menko ten Cate Collection \| Kofferverzameling}} _{^{Machine à Amuser. The Life and Death of the Beistegui Penthouse Apartment \| Wim van den Bergh}} _{^{Kunstverzamelaar en interieurdecorateur Charles de Beistegui}} _{^{Frans-Zwitserse architect en stedenbouwkundige Le Corbusier}} _{^{Website van het Internationaal Comité Pierre de Coubertin \| Baron Pierre de Coubertin}} _{^{Coubertin en de kunsten \| Virtuele tentoonstelling}} _{^{Zappeion Megaron \| Paleis in Athene}} _{^{Contemporary Dutch Realist Painting, Zappeion Hall, Athens \| Galerie Lieve Hemel Amsterdam}} _{^{Historische rondleiding Athene}} _{^{Another History of Art – 2.500 jaar Europese kunstgeschiedenis \| Koenraad Jonckheere}}

afb. schilderij Grand Tour Bert Kinderdijk BK, afb detail wandschildering Engelsestraat BoZ BK, particuliere collectie

_{^{afb. Schilderij ‘Grand Tour’ | Bert Kinderdijk, BK | Collectie kunstenaar BK
afb. detail wandschildering ‘Engelsestraat Bergen op Zoom‘ | Bert Kinderdijk, BK}} _{^{| Particuliere collectie}}

_{‘Een felle uitslaande brand heeft gisteravond een bedrijfspand in Nijkerk volledig verwoest. De exacte schade van de brand is volgens de directie niet te schatten omdat de brand veel uniek materiaal in de as heeft gelegd. Onder meer de opslagplaats van het bedrijf waar decorstukken en tentoonstellingsmateriaal wordt bewaard viel aan de vlammen ten prooi. Er zijn geen persoonlijke ongelukken gebeurd. De zwarte rookkolom van de brand was tot in de verre omtrek van Nijkerk te zien’.}

_{Dit bericht stond op woensdag 23 juni 1993 in de Amersfoortse Courant. Als Art Director van een bedrijf in creatieve communicatie en presentatie in Nijkerk werd BK (echtgenoot en beeldend kunstenaar en ontwerper Bert Kinderdijk), door de directie ’s nachts uit bed gebeld met de mededeling dat in het pand brand was uitgebroken. BK en de anderen waren snel ter plaatse, maar er viel niets te redden. Het pand zeeg voor hun ogen ineen.}

_{Bij deze brand zijn veel creatieve ontwerpen en materialen verloren gegaan. Het was de tijd vóór internet, ware het niet dat ik op dat moment al zes jaar door Nederland reisde om de eerste multimedia- en interactieve B2B-gids ter wereld, de voorloper van internet, aan het bedrijfsleven te presenteren, maar van het opslaan van gegevens zoals we dat nu kennen was nog geen sprake.}

_{De ondernemers die de wereld veroverden met presenteren, decoreren en etaleren vergaten de zaken goed te documenteren en te archiveren, althans brandveilig. En zo kwam het dat na de brand de meeste ontwerpen en uitgevoerde decorstukken voorgoed uit beeld verdwenen. En dat is jammer van al het werk en jammer van de verhalen en gebeurtenissen die aan die objecten vast zaten. Zijn die daarmee verloren gegaan?}

_{Tijdens de vakantie komt één object steeds weer in beeld. Welke dan? Die van een reiskoffer. ‘Eigen reisburo beginnen?’ Kopte een advertentie in De Telegraaf in april 1989. ‘Aan enthousiaste ondernemers bieden wij de kans een onafhankelijk eigen reisburo te beginnen.’ Wat was er aan de hand. Een Nijkerkse ondernemer maakte het mogelijk om zelfstandig als franchisenemer een reisbureau te starten. Met flink wat startkapitaal, een paar SEPR-diploma’s, en aantoonbare verkoopkwaliteiten kon er al snel worden gestart.}

_{Maar voor die tijd waren er toch ook al reisbureaus? Jazeker. Maar dat waren voornamelijk grote organisaties en familiebedrijven. Reisbureaus en reisorganisaties die geloofwaardig en betrouwbaar wilden overkomen sloten zich aan bij ANVR, de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen. Dat is al bijna 60 jaar dé vereniging voor alle ondernemers in de reiswereld. Aangesloten leden zetten veilig reizen voorop, geven deskundig advies en bieden zekerheid bij onverhoopte klachten.}

_{ANVR stelde eisen aan beginnende ondernemers. Als je blanco wilde beginnen, dan was dat eigenlijk niet mogelijk. Mijn vriendin, al vanaf mijn jeugd, en haar man werkten in de reisbranche in Europa, en hun laatste standplaats was Griekenland. Rond 1988 vatten zij het plan op om in Nederland een reisbureau te starten. Mijn vriendin solliciteerde bij KLM en kreeg er een baan, en samen bereidden zij hun plannen voor om zich definitief in Nederland te vestigen. De Nijkerkse franchiseondernemer bood een unieke kans.}

_{Zo gezegd zo gedaan. Nadat mijn vriendin en haar man zich als een van de eersten aansloten en zij hun reisbureau openden, volgden er in rap tempo meerdere vestigingen en groeide de franchiseorganisatie uit tot een bedrijf met veel deelnemers. Reizen was inmiddels bereikbaar voor bijna iedereen, en mijn vriendin en haar man hadden de rollen prima verdeeld; zij bij KLM, hij als ondernemer in de reiswereld en samen de kinderen.}

_{‘Als franchisenemer kunt u rekenen op professionele verkoopondersteuning, moderne automatisering en eigentijdse en onderscheidende reclame’, luidde de wervende advertentietekst in De Telegraaf. De Nijkerkse franschiseondernemer creëerde een eenduidig en consequent marketingbeleid; opvallende advertenties in landelijke en regionale kranten, beurzen en evenementen, én een advertentie de Gouden Gids.}

_{In alle 26 Gouden Gidsen van Nederland werd het logo geplaatst met daaronder de regionale aanbieders. De Gouden Gids noemde dit item ‘Handelsmerk’. Het plaatsen van een landelijk handelsmerk met daaronder de een lijst van franchisenemers was een dure aangelegenheid, maar noodzakelijk, immers in krantenadvertenties en andere uitingen kon worden verwezen naar de Gouden Gids. En zo was de wereld overzichtelijk en rond.}

_{Voor een spectaculaire beurspresentatie bezocht de directeur het Nijkerkse bedrijf waar BK als art director werkte. De opdracht viel hen toe. En zo is de reiskoffer mede door BK bedacht, getekend en uitgevoerd. Maar hoe zag de koffer er dan uit? De Reiskoffer was een meer dan manshoge koffer die, opengeklapt, in een beursstand werd omgevormd waarin alle faciliteiten aanwezig waren inclusief koffieautomaat. Franchisenemers konden over de Reiskoffer beschikken voor een beurs, of als blikvanger tijdens evenementen.}

_{De koffer werd vervoerd achter een goudgele Volkswagen Kever met op het dak een buitenproportioneel grote zonnebril. En zo reisde de koffer door Nederland. Dit bijzondere tafereel haalde regelmatig de krant. Helemaal toen Kever en Koffer betrokken raakten bij een aanrijding. De aanblik van de foto van de gecrashte koffer in de krant kan ik mij nog voor de geest halen. Ook was ik getuige van de keren dat de koffer werd binnenbracht voor een of andere reparatie. Helaas, van dit reislustige object zijn in ons archief geen beelden meer terug te vinden, alles is verloren gegaan tijdens de brand.}

_{De Reiskoffer herinnert mij aan een langdurige vriendschap en het respecteren van elkaars standpunten en ideeën. Mijn vriendin en haar man reizen veel. Vaak de massa vermijdend, mijmerend over het idee dat ze zich op enig moment ergens permanent zouden kunnen gaan vestigen. De optimale vrijheid. Wij reizen door kunst en verhalen. Een groter contrast bestaat er niet. Of lijkt dat maar zo. Is er sprake van een wil? Hebben we controle over onze beslissingen? Of doen we intuïtief dat wat moet gebeuren?}

_{‘Ik heb het grote geluk gehad dat ik niet gehinderd ben in datgene wat ik het leukste vind en het beste kon’, zei de in juli overleden stillevenschilder Matthijs Röling (1943-2024) in een interview. Hij vond dat er ‘voor de viering van het leven geen grootse vergezichten of bucketlist-achtige gebeurtenissen nodig waren’. Zijn kwaliteiten als schilder werden bepaald door zijn intense beleving van wat hij om zich heen zag. Maar is dat niet juist ook wat mensen ervaren als ze op reis zijn?}

_{Een vakantie boeken via internet is tegenwoordig heel gewoon. Maar ooit was het klassieke reisbureau iets bijzonders. Met ‘reisjes voor de rijken’ begon Jacob Lissone in 1876 het eerste Nederlandse reisbureau met een vestiging in onder andere Amsterdam. Wist je dat expediteur Jacob Lissone ook handelde in delicatessen? Omdat hij goede buitenlandse contacten had werd hem gevraagd een groepsreisje naar Londen te organiseren. En zo geschiedde.}

_{In Den Haag besloot oud-Indisch ambtenaar A. J. Lindeman een reisbureau op te richten. Waarom? Omdat hij veel verzoeken kreeg voor reizen naar Indië. Lissone en Lindeman voerden een felle concurrentiestrijd, die uiteindelijk leidde tot een fusie in 1928. Lissone Lindeman werd vanaf dat moment een landelijke reisorganisatie, de eerste op het Europese continent. Het bureau had vestigingen in heel Nederland en ook in mijn geboorteplaats Amersfoort was Lissone Lindeman een begrip. Bij latere overnames is het bedrijf opgegaan in Holland International en uiteindelijk in TUI Nederland.}

_{In ons huis Aan de Berg in Montfort bereiden wij ons voor om in augustus op Grand Tour te gaan met Bureau Europa. Grand Tour? Dat is toch niet meer van deze tijd? Zeker niet. De Grand Tour was gedurende de 18e tot het begin van de 20e eeuw een uitgebreide reis door Europa voor welgestelde jonge mannen, en voor sommige vrouwen, uit de West-Europese elite, die als onderdeel van hun opvoeding een rondreis maakten langs klassieke monumenten en Europese kunstschatten. Een ontdekkingsreis naar de cultuur van het continent Europa.} _{Bekijk vooral de TV-series De Grooten Tour van de gebroeders De Witt} _{en Brideshead Revisited.}

_{Bureau Europa is een centrum voor architectuur, stedenbouwkunde en vormgeving in Maastricht. Het bureau organiseert onder andere architectuurrondleidingen, tentoonstellingen, lezingen en workshops waarbij de nadruk ligt op de Euregio Maas-Rijn. Dit gebied bevindt zich rondom de Maas en ten westen van de Rijn, rond de vijfhoek Hasselt (BE Vlaanderen), Roermond/Maastricht (NL), Luik (BE Wallonië), Aken (DU) en Eupen (BE Duitstalige Gemeenschap).}

_{Tijdens mijn opleiding Toeristische Gids Antwerpen werd ons de politieke en geografische ingewikkeldheid van de Duitstalige gemeenschap in België uitgelegd. Het gebied hoorde bij Pruisen, maar na de Eerste Wereldoorlog werd het in het Vredesverdrag van Versailles in 1919 aan België toebedeeld. Het Contact Bureau van Euregio Maas-Rijn is gevestigd in Eupen de hoofdstad van de Duitstalige Gemeenschap in België, even onder Maatsricht. Bureau Europa besteed aandacht aan samenwerkingsprojecten die verhalen vertellen over de steden in de Euregio Maas-Rijn.}

_{In een van die steden, in Maastricht, is in 1992 de Europese Unie opgericht. De twaalf lidstaten van wat toen nog de Europese Gemeenschap (EG) heette, vormden vanaf dat moment de Europese Unie (EU). Met de ondertekening van het Verdrag van Maastricht werd de Europese munt geïntroduceerd en kreeg het Europees Parlement wetgevende macht. Het verdrag is één van de belangrijkste verdragen in de geschiedenis van Europa en de Europese integratie. Het document kreeg in 2018 het ‘European Heritage Label’.}

_{European Heritage Label (EHL)-locaties brengen het Europese verhaal tot leven. Inmiddels hebben zestig locaties het label gekregen waaronder het huis van Robert Schuman. Hij is een van de ‘vaders’ van de Europese Unie. Robert Schuman (1886-1963) had een Europese achtergrond. Hij is in Luxemburg als Duits staatsburger geboren. Na zijn studie vestigde Robert Schuman zich als advocaat in Metz, de hoofdstad van het Duitse district Lotharingen. Toen in 1919, na de Eerste Wereldoorlog, Elzas-Lotharingen aan Frankrijk werd teruggegeven, kreeg Robert Schuman de Franse nationaliteit.}

_{Door zijn persoonlijke achtergrond werd Robert Schuman voorstander van het Europese project ter bevordering van vrede en samenwerking. Nog tijdens de Tweede Wereldoorlog oorlog had Churchill zijn gedachten uitgesproken over hoe het naoorlogse Europa eruit zou moeten zien. Ook Amerika stond achter dat plan. Marshallhulp zou alleen worden verleend op voorwaarde dat de Europese landen gingen samenwerken.}

_{Wist je dat BK in 2016 een groepstentoonstelling had in de residentie van de Nederlandse ambassade in Luxemburg? En dat in dit huis Jean Monnet heeft gewoond? Jean Monnet (1888-1979) was een cognachandelaar en een Frans zakenman en politicus. Hij is samen met Robert Schuman de grondlegger van de Europese Unie. Zijn ideeën vormden de inspiratie voor het ‘Schumanplan’. Dat plan streefde naar verzoening tussen Frankrijk en Duitsland, de twee machtigste landen van het continent. Hoe dan? Door hun grondstoffenproductie te bundelen. Zo kon een nieuwe oorlog worden voorkomen.}

_{Gezien de toenemende internationale spanningen na de Tweede Wereldoorlog was het volgens Jean Monnet tijd om te zorgen voor Europese eenheid. Hij begon met zijn team aan het concept van een Europese Gemeenschap te werken. Op 9 mei 1950 kwam Robert Schuman, die inmiddels minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk was, namens de Franse regering met een verklaring, de ‘Schumanverklaring’. Hierin stelde hij voor een Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal op te richten. De leden daarvan zouden hun belangrijkste grondstoffen voor de wapenindustrie; kolen en staal, samen voegen en onder gemeenschappelijk gezag plaatsen.}

_{Dat leidde in 1951 tot de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de EGKS. Deze EGKS, gesticht door Frankrijk, West-Duitsland, Italië, Nederland, België en Luxemburg, was de eerste in een reeks supranationale (beslissingen die bindend zijn voor de aangesloten leden) Europese organisaties die uiteindelijk tot de huidige Europese Unie zou leiden. Tussen 1952 en 1955 was Jean Monnet de eerste voorzitter van de Hoge Autoriteit van de EGKS. Robert Schuman was van 1958 tot 1960 voorzitter van het Europees Parlement. Hij was een voorstander van een Europees defensiebeleid.}

_{De schilderijen ‘Appeltjes van Oranje’, ‘Op gespannen voet’, ‘De herinnering’, ‘Bij nadere beschouwing’, ‘De afspraak’, ‘Het schermmasker’, ‘De aflossing’, ‘Vals licht’ en ‘De versiering’ waren onderdeel van de tentoonstelling in de residentie van de Nederlandse ambassade in Luxemburg waar Jean Monnet ooit woonde. Hoe bijzonder. ‘Zie uit naar de komst van je werk, Bert!’, schreef de Nederlandse ambassadeur in Luxemburg in een e-mail aan BK. ‘De herinnering’ hangt overigens zo dat iedereen het bij binnenkomst ziet, tegenover het staatsieportret van koning en koningin!’, liet hij weten.}

_{Een jaar eerder, in 2015, heeft ook het schilderij met de titel ‘Tijdreiziger’ in de residentie gehangen. Heel toevallig werd dat schilderij bezorgd op de dag dat de premier van Luxemburg in het huwelijk trad met zijn vriend. Hij was de eerste regeringsleider in de Europese Unie die trouwde met iemand van hetzelfde geslacht. De Europese Unie staat voor vrijheid, verdraagzaamheid, redelijkheid, inclusiviteit, en open grenzen voor kapitaal en goederen. Dat hebben we kunnen zien tijdens de opening van de Olympische spelen in Parijs in 2024.}

_{Maar raken we die waarden niet langzamerhand een beetje kwijt? De wereld verandert en Europa moet mee. Kan ontwapening, diplomatie en handel de vrede nog langer waarborgen, of komt Europa klem te zitten tussen de concurrerende grootmachten Amerika en China? Zolang de Europeanen Amerikaanse wapens kopen en de Amerikaanse tech-agenda respecteren is er sprake van coulance, maar wat gebeurt er als Europese tech-bedrijven zaken blijven doen met China?}

_{Nadat het kabinet eind 2023 onverwacht de vergunning introk voor export van ASML-machines naar China, zat de schrik er goed in. Was de handel van ASML met China een gevaar voor de wereldvrede? Toen de nationale trots uit Veldhoven aankondigde deels of geheel uit Nederland te zullen vertrekken vanwege de slechte vooruitzichten van het Nederlandse vestigingsklimaat voor bedrijven, werd in allerijl ‘Operatie Beethoven’ opgezet, met als doel bedrijven voor Nederland te behouden.}

_{‘Operatie Beethoven’? Wat een vreemde naam? Is ‘Ode aan die Freude’, de negende symfonie van Beethoven niet uitgekozen als officieel volkslied van de Europese Unie? Jazeker. ‘Operatie Beethoven’ was de werktitel van het project van het demissionaire kabinet om ASML te behouden. Een goed gekozen naam, want de politiek leek, net als de componist Beethoven, een beetje doof geworden. ‘Operatie Beethoven’ is een keerpunt in het Nederlandse industriebeleid. Er zijn afspraken gemaakt om het succesvolste techbedrijf in Europa voor Nederland te behouden. Hoe dan?}

_{Er wordt gericht gewerkt aan een stimuleringsplan voor de Brainportregio, de economische kernregio rondom Eindhoven. De investeringen in Brainport zijn niet alleen goed voor Zuidoost-Brabant. Het gaat wellicht uitbreiden richting Vlaanderen of zelfs Aken in Duitsland. Wordt het de toekomstige driehoek van innovatie? Er wordt gefluisterd dat ‘Operatie Beethoven’ een Europees verhaal is, waarin ook Frankrijk wil meedoen. Schetst het een beeld van een wereld waarin mensen samenwerken? Ter bevordering van vrede? Een idee dat Beethoven, Monnet en Schuman erg aansprak?}

_{Frankrijk in de gedaante van Parijs liet tijdens de spectaculaire opening van de Olympische spelen zien waartoe het land in staat is; lichtshows, drones, camera’s met AI-toepassingen, veiligheidsscanners, botenparade over de Seine, mode, dance en optredens van topartiesten. Maar vooral mensenwerk. Het moderne Frankrijk werd gevierd zonder de geschiedenis uit het oog te verliezen. Zo heeft Frankrijk zich wereldwijd op een cruciaal moment in de schijnwerpers weten te plaatsen. Maar hoe ligt eigenlijk nu de verhouding tussen Frankrijk en Duitsland?}

_{Duitsland voelt zich kwetsbaar vanwege de oorlog met Oekraïne. Waarom? Omdat de Duitse krijgsmacht in zeer slechte staat verkeert. Duitsland wendt zich tot Amerika voor bescherming. Dit stuit de Fransen tegen de borst. Die willen immers een Europese defensiemacht opzetten. Gaan de Engelsen zich hierbij aansluiten? Het Verenigd Koninkrijk wil geen onderdeel meer zijn van de Europese Unie, maar wel een onlosmakelijk deel van Europa. Zoals Churchill al zei in 1930: ‘We are with them, but not of them’. Het lijkt erop dat Europa in een ingewikkeld geopolitiek spel is verwikkeld.} _{Lees het interview met Erik Jones | Directeur Robert Schuman Center for Advanced Studies.}

_{Bij het reisbureau van onze vrienden boekten wij in 1992 een weekje een kamer in het Sofitel La Défense in Parijs om de wijk La Défense te gaan belijken, de grootste kantorenwijk van Europa. De architectuur in La Défense is verticaal. Alles is groot en hoog en je waant je in een andere wereld. De wijk is genoemd naar het standbeeld La Défense de Paris van beeldhouwer Louis-Ernest Barrias (1841-1905). Het verbeeldt de verdediging van Parijs tijdens de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871). Lees ook column Tussen werelden.}

_{La Défense ligt in het verlengde van de historische as van Parijs. Die loopt van het Louvre via Place de la Concorde, Avenue des Champs-Élysées, Arc de Triomphe en Avenue de la Grande-Armée naar het westen. Aan het uiteinde daarvan staat het bekendste gebouw van la Défense: de Grande Arche, gebouwd in opdracht van François Mitterrand en geopend op 14 juli 1989, 200 jaar na de bestorming van de Bastille. La Grande Arche de la Fraternité (De grote boog van de broederschap) is ontworpen door de Deense architect Johan Otto von Spreckelsen. Het monument heeft de vorm van een deur die zich opent naar de wereld.}

_{Ook reisbureaus openen deuren naar de wereld. Mensen trekken er massaal op uit. Een reis boeken via internet is gemakkelijk, en hiermee kan je geld besparen. Maar is dat wel zo? Kost het ‘zoeken, boeken en vloeken’ niet enorm veel tijd, energie en frustratie? En op wie kan je terugvallen als iets niet helemaal naar wens verloopt? Hoe scherp was mijn vriendin niet toen zij, in functie als teamleider bij KLM, bij de gate stond om ons uit te zwaaien terwijl onze vlucht werd omgeboekt naar een ander toestel. Zij checkte direct of de koffers ook meegingen in datzelfde vliegtuig. Achter de schermen worden zaken geregeld waar veel mensen geen idee van hebben.}

_{Inmiddels kent de reisbranche ook een aan-huis-formule. De gulden middenweg. Een gesprek met een travelmanager aan huis verloopt hetzelfde als een bezoek aan een reisbureau, maar dan ‘face to face’ in alle rust. Een prima service. Ook mijn vriendin en haar man evolueerden mee naar een organisatie met een groot landelijk travelmanagers-netwerk. Maar wat is eigenlijk de volgende stap in de reisbranche? Hoe ziet het reisbureau van de toekomst eruit? ‘Toeristen geven recordbedrag uit in Europa’, kopt de ene krant, Andere kranten roepen; ‘Overtoeriseme in Europese steden’, en ‘Entreeheffing Venetië een feit’. Hoe gaan we hiermee om?}

_{Bureau Europa staat model voor het ‘Nieuwe reizen’. De organisatie bedacht eerder al het programma ‘Voyage Voyage’, een bijzondere reis waarbij niet de reiziger centraal stond, maar de koffer. De koffer? Jawel. Koffers van Louis Vuitton, Goyard, Moynat en andere bekende designmerken van de Amsterdamse kofferverzamelaar Menko ten Cate maakten een treinreis van Amsterdam naar Maastricht. Binnen dit project werd de aandacht gericht op de dorpen en steden buiten de Randstad.}

_{En nu gaat Bureau Europa op Grand Tour. Die reis begint met een verhaal over een appartement in Parijs, ontworpen door architect Le Corbusier. In zijn boek Machine à Amuser. The Life and Death of the Beistegui Penthouse Apartment beschrijft Wim van den Bergh de ontstaansgeschiedenis van het beroemde penthouse aan de Champs-Élysées van de Frans-Mexicaanse miljonair, kunstverzamelaar en interieurdecorateur Charles de Beistegui. Bureau Europa vertaalt dit boek naar een expositie waarin deze excentrieke wereld wordt verbeeld. Ga dat zien, en ontdek het volledige Grand Tour-programma.}

_{Frankrijk en cultuur gaan hand in hand, en om dat tijdens de Olympische Spelen aan de wereld te tonen zijn de idealen van Pierre de Coubertin weer uit de kast gehaald. Baron de Coubertin (1863-1937) was de initiator van de Olympische spelen zoals wij die nu kennen, en die na 1897 elke vier jaar in een ander land worden gehouden. ‘Meedoen is belangrijker dan winnen’, zei Le Coubertin. ‘Het belangrijkste in het leven is niet de triomf, maar de strijd, het essentiële is niet om te hebben gewonnen maar om goed te hebben gestreden’, was zijn motto.}

_{Bij de Gouden Gids dachten ze er duidelijk anders over. Daar draaide alles om het winnen. Regelmatig werden olympische sporters uitgenodigd tijdens landelijke bijeenkomsten van de Gouden Gids om te komen vertellen over hun omgang met pieken en dalen in de topsport. Lees column Sport en Spel.}

_{Ook BK voelde zich winnaar toen hij van auto-importeur Pon de opdracht kreeg om de eerste uit Amerika geïmporteerde New Beetle van een typisch Hollandse uitstraling te voorzien. De Beetle die was uitgevoerd in Delfts blauwe tegeltjes werd, na de presentatie op de RAI, in het jaar 2000 ingezet tijdens de Olympische Spelen in Sydney. Menig olympische sporter is in deze auto vervoerd tussen de verschillende locaties van Olympisch Spelen en werd tijdens het rijden in de Delftsblauwe New Beetle geïnterviewd. Dit was dagelijks te zien op TV. Lees column, IK, Herman Brood.}

_{Wist je dat er van 1912 tot 1952 op aandringen van Pierre de Coubertin ook kunstwedstrijden werden georganiseerd? Als onderdeel van het wedstrijdprogramma van de Zomerspelen? De kunstwerken waren op de sport geïnspireerd in vijf categorieën, t.w. architectuur, literatuur, muziek, schilderijen en beeldhouwwerk. Kunstenaars konden meedingen naar een medaille. Le Coubertin raakte geïnspireerd door oude Griekse idealen en ontwikkelde de theorie dat evenwicht tussen lichaam en geest het beste uit de mens haalt, en dat kunst en sport de wereld verbroederen.}

_{Ook de Griekse filantroop Evangelos Zappas heeft een bijdrage geleverd aan de Nieuwe Olympische Spelen in Athene. Hij was destijds een van de rijkste mannen van Europa. Het Zappeion is het eerste bouwwerk dat speciaal voor de moderne spelen is gebouwd en het ligt tussen de Nationale Tuinen van Athene en de Tempel van de Olympische Zeus. Tijdens de Olympische Zomerspelen van 1896 werd het Zappeion gebruikt als schermhal. Een bijzondere gebeurtenis is de officiële ondertekening van de toetreding van Griekenland tot de Europese Unie op 1 januari 1981. Die vond plaats in het Zappion.}

_{Ontdek hoe Frits Bolkenstein in 1986 op handelsmissie ging naar Athene en kunst meebracht van de Amsterdamse Galerie Lieve Hemel. Het werk van Nederlandse Hedendaagse Realisten werd in het Zappeion geëxposeerd, en BK was een van de deelnemers van de tentoonstelling ‘Contemporary Dutch Realist Painting, Zappeion Hall, Athens.’ Lees column Banken. Ook onze vrienden uit reisbranche zijn in 1990 in Athene getouwd. Zij nodigden familie en vrienden uit om de ceremonie bij te wonen en trakteerden daarna alle gasten op een ‘Grand Tour’ in het hart van het oude Athene. De meer dan honderd monumenten vormen het historisch decor waarin veel aspecten van de Europese identiteit mede tot stand zijn gekomen, zoals democratie, filosofie en wetenschap, klassieke kunsten en theater. Deze Grand Tour was een onvergetelijk samenzijn die onze vrienden volledig met hun eigen reisbureau hadden georganiseerd.}

_{Hoe nu verder? Het ‘oude’ Europa is kwetsbaarder dan ooit. Robert Schuman wordt beschouwd als de architect van het Europese integratieproject. Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 hebben wij dertig jaar in grote welvaart geleefd, en het reizen heeft in deze periode een enorme vlucht genomen. Staan we aan de vooravond van een nieuwe wereldbrand? Waarbij, naast voor ons niet voor te stellen menselijk leed, historisch en uniek materiaal in de as kan worden gelegd? De reisbranche is gevoelig voor externe factoren, maar ook voor het gedrag van de reisconsument. Mijn vriendin en haar man zijn klaar voor de volgende stap, en met het oog op een ‘bureau’ in Griekenland werken zij verder aan een koffer vol avonturen.} _{En wij? Wij proberen de wereld te volgen met kunst en verhalen.}

_{Wist je dat alle verhalen op deze website eigenlijk ook reizen zijn? Onderaan de Columns en Verhalen, Lord Crackfree en Puttertjes staan tips voor bezoeken aan erfgoedplekken, musea en culturele instellingen.}

_{^{afb. Schilderij ‘Grand Tour’ | Bert Kinderdijk, BK | Collectie kunstenaar BK
afb. detail wandschildering ‘Engelsestraat Bergen op Zoom‘ | Bert Kinderdijk, BK}} _{^{| Particuliere collectie}}

_{^{Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser}}
_{^{Reisjes voor rijken: het eerste Nederlandse reisbureau}}
_{^{ANVR | Onbezorgd op reis | ANVR}}
_{^{Matthijs Röling | Kunstenaar}}
_{^{The Grand Tour 2024 | Het programma van Bureau Europa}} _^Maastricht
_{^{De Grooten Tour van de gebroeders De Witt}} _{^{| 6-delige TV-serie met Huub Stapel, 2024}}
_{^{Brideshead Revisited | 11-delige Britse TV-serie, 2018}}
_{^{De Duitstalige Gemeenschap | België}}
_{^{Euregio Maas-Rijn | Eupen}}
_{^{Verdrag van Maastricht}}
_{^{Rondleiding Expositie Verdrag van Maastricht}}
_{^{Europese Unie}}
_{^{European Heritage Label (EHL) | Locaties}}
_{^{Europeana | Ontdek het digitale culturele erfgoed van Europa}}
_{^{Het huis van Robert Schuman, Scy-Chazelles, Frankrijk}}
_{^{Jean Monnet House}} _{^{| Bazoches-sur-Guyonne Frankrijk}}
_{^{Residentie Nederlandse ambassadeur in Luxemburg}}
_{^{Tentoonstelling | 70e verjaardag van de Schumanverklaring}}
_{^{Website beeldend kunstenaar Bert Kinderdijk, BK}}
_{^{De openingsceremonie van de Olympische Spelen van Parijs | 2024}}
_{^{Brainportregio}}
_{^{Robert Schuman Center for Advanced Studies}}
_{^{Interview in NRC met Erik Jones | Directeur Robert Schuman Center for Advanced Studies}}
_{^{Peter Brusse, Ach, Engeland. Wij en onze overburen. Van Bonifatius tot brexit | Uitgeverij Balans}}
_{^{Parijs | privéwandeling door La Défense}}
_{^{La Défense de Paris | Beeldhouwer Louis-Ernest Barrias}}
_{^{La Grande Arche de la Fraternité (De grote boog van de broederschap)}}
_{^{‘Voyage Voyage’ | Bureau Europa}}
_{^{The Menko ten Cate Collection | Kofferverzameling}}
_{^{Machine à Amuser. The Life and Death of the Beistegui Penthouse Apartment | Wim van den Bergh}}
_{^{Kunstverzamelaar en interieurdecorateur Charles de Beistegui}}
_{^{Frans-Zwitserse architect en stedenbouwkundige Le Corbusier}}
_{^{Website van het Internationaal Comité Pierre de Coubertin | Baron Pierre de Coubertin}}
_{^{Coubertin en de kunsten | Virtuele tentoonstelling}}
_{^{Zappeion Megaron | Paleis in Athene}}
_{^{Contemporary Dutch Realist Painting, Zappeion Hall, Athens | Galerie Lieve Hemel Amsterdam}}
_{^{Historische rondleiding Athene}}
_{^{Another History of Art – 2.500 jaar Europese kunstgeschiedenis | Koenraad Jonckheere}}