| Speelveld | augustus 2022 |
|---|
 |
| N.a.v. de zoektocht naar het verhaal achter een sleutelhanger afb: Detail sleutelhanger overdracht Boerentoren 11-7-2021 | Van Ranst afb: Detail schaakbord | Collectie Lord Crackfree | Foto LC afb: Detail opstelling schilderij ‘Vleugels’, 3 tinnenfiguren en een wereldbol | Bert Kinderdijk, BK | Collectie Lord Crackfree | Foto LC |
| Wordt het ApeCoin of NFT-Rembrandt? Dat is de vraag die nu bij ons speelt. Hoe dat zo? Binnenkort gaat de verkoop van 8000 Nachtwacht-NTF’s van start voor een nieuw virtueel museum. Een monument voor Ernst van de Wetering (1938-2021), de kunsthistoricus die lang verbonden was aan het Rembrandt Research Project, en die in 2006 een tentoonstelling samenstelde met Rembrandt-reproducties op ware grootte. Gaat op deze manier zijn nalatenschap voor de toekomst bewaard blijven? Wie een Nachtwacht-NTF koopt krijgt een sleutel van het museum en kan te alle tijden rondneuzen en relaties uitnodigen. |
| Een sleutelhanger met een pluchen vos zit in een boekenkast van ons raadhuisje. Jaren geleden kreeg ik het cadeau van een vriendin van BK (echtgenoot en beeldend kunstenaar), en het doet denken aan een rage uit voorbije tijden waarin er gestrooid werd met sleutelhangers van de meest uiteenlopende merken. Maar het herinnert ook aan de sleutelhangers die ik mocht uitdelen als relatiegeschenk aan klanten van DTG. Die waren altijd erg gewild, en het zijn nu wellicht geliefde of gehate collectorsitems. Maar wat is eigenlijk de functie van een sleutelhanger? |
| De flauwe grap; de sleutelhanger is een vinding die is bedacht om al je sleutels in één keer kwijt te raken, geldt natuurlijk alleen voor de ring en niet voor de hanger, toch? De hanger zegt iets over wie je bent, of wie of wat je zou willen uitdragen. Toon mij uw sleutelhanger en ik zal zeggen wie u bent. Ai, mag je er zo wel naar kijken? Een Jaguar-sleutelhanger of een Ajax-exemplaar geeft voldoende gespreksstof om het ijs te breken leerden wij bij DTG, de voorloper van Google en ooit gevestigd in de Antwerp Tower, het op een na hoogste gebouw van Antwerpen, en onlangs getransformeerd tot 240 luxe appartementen en penthouses. |
| Aan mijn sleutelbos heeft lange tijd een sleutelhanger gehangen met een stralende A van Antwerpen, hét letterlogo van de stad. Op een of andere manier is de hanger van mijn sleutelbos geraakt en er kwam geen nieuwe. Even geen behoefte aan waarschijnlijk. Maar onlangs viel mijn oog op een andere sleutelhanger van ’t Stad, en wel die van de Boerentoren. Wat is dat? En waarom heeft die toren nu een sleutelhanger? De Boerentoren is de derde hoogste toren van Antwerpen, want de hoogste toren is natuurlijk de 123 meter hoge kantwerk-in-steen-toren van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. |
| De Boerentoren (KBC-toren) is in 1931 gebouwd in het centrum van Antwerpen. Het monumentale bouwwerk in art-deco-stijl was de eerste wolkenkrabber van het Europese vasteland (als je het Witte Huis in Rotterdam uit 1898 niet meetelt). Nadat tijdens de Eerste Wereldoorlog een huizenblok tussen de Antwerpse Schoenmarkt en de Eiermarkt was vernield door Duitse bombardementen schreef het stadsbestuur een wedstrijd uit voor een wolkenkrabber naar Amerikaans model. Ging in 1931 niet ook in New York toevallig het Empire State Building open? Jawel. De Boerentoren is gebouwd tussen 1927 en 1932 als statement, en werd in 1981 een beschermd monument. |
| Maar waarom kreeg het gebouw de bijnaam Boerentoren, en later KBC-toren? Dat zit zo; de naam verwijst naar de Boerenbond, een katholieke Belgische vereniging uit 1890 voor boeren en plattelandsbewoners in Vlaanderen en Oost-België. In die tijd belandde de samenleving in een zware crisis. De binnenlandse landbouw die eeuwenlang voor de voedselvoorziening had ingestaan, werd uit de markt geduwd door goedkope landbouwproducten uit de hele wereld. Boeren zagen hun inkomsten dalen, en grootgrondbezitters vreesden voor de ontwaarding van hun gronden. |
| Drie mannen stichtten ‘een Boerenbond om een christelijke en machtige boerenstand te bekomen’. Met voorlichting, coöperatieve inkoopafdelingen, lokale coöperatieve Raiffeissenspaarkassen en verzekeringen groeide de Boerenbond uit naar 128.000 leden in 1930. In de Eerste Wereldoorlog waren de prijzen voor voedsel en landbouwproducten enorm gestegen en de boeren gingen sparen. De lokale Raiffeisenkassen kregen uiteindelijk meer geld binnen dan dat ze konden uitlenen, en het overtollige tegoed werd verplaatst naar een bank die het geld belegde, en die samenwerkte met de projectontwikkelaar van de wolkenkrabber. Na de beurscrash van 1929 ging de bank onderuit, en konden spaarders tot wel 28 jaar lang wachten op hun geld. |
| En zo kreeg de toren de naam ‘Boerentoren’. Omdat hij onder andere gebouwd is met langdurig ‘geleend’ geld van de boeren? Vanuit dit verhaal is later de huidige KBC-bank ontstaan. KBC Groep NV is opgericht in 1998 door een fusie van verschillende banken en verzekeraars, en de Boerentoren werd destijds handig omgedoopt tot KBC-toren. Vanuit ons appartement op de hoek van de Huidevertterstraat / Schuttershofstraat keken wij nagenoeg uit op het ‘getrapte’ gebouw dat oogde als een grote vriendelijke robot die op zijn gat in ’t Stad zat. Tijdens mijn opleiding voor toeristische gids in Antwerpen bezochten we de panoramazaal helemaal bovenin de toren direct onder het letterlogo KBC, om zo de stad vanuit vogelperspectief te observeren. |
| Toen KBC bekend maakte dat de toren aan sanering toe was en dat er gezocht werd naar een partij die het gebouw kon herontwikkelen met het oog op verkoop, ging het snel. Sinds vorig jaar is de Boerentoren eigendom van het Antwerpse logistieke bedrijf Katoen Natie. Antwerps ondernemer Fernand Huts, kunstverzamelaar en eigenaar van Katoen Natie en nog veel meer, wilde absoluut voorkomen dat de Boerentoren verkocht zou worden aan buitenlandse investeerders. Gaat hij de Boerentoren samen met ION omvormen tot een cultuurtoren? |
| Op 21 juli 2021 werd de overdracht van de Boerentoren getekend bij de notaris, en voor die gelegenheid zijn er 100 sleutelhangers gemaakt. Met het ‘Traditio Clavium’, het doorgeven van erfgoed aan volgende generaties, zal de familie Huts nog lang voortleven, naar voorbeeld van ondernemers- en verzamelaarsfamilies als Guggenheim, Frick en J. Paul Getty. De in Antwerpen geboren Fernand Huts stamt uit een oud geslacht van boeren, en woont voor een groot deel van het jaar samen met zijn vrouw in het landelijke Zuid-Kent in Engeland. |
| De drie zonen Huts zijn inmiddels betrokken bij het imperium dat is voortgekomen uit Katoen Natie, een multinational voor logistieke diensten in 40 landen, lees ook de column Richting onbekend, klik hier. Hoe vreemd hebben wij niet gekeken naar het woord natie toen wij in Antwerpen gingen wonen? Natie is een Zuid-Nederlandse term voor een corporatie of gilde, een begrip dat stamt uit de Middeleeuwen. Veel Antwerpse havenbedrijven dragen de naam natie. Worden die bedrijven in Nederland niet met ‘veem’ aangeduid? Bedrijven die tijdelijk goederen opslaan voor andere bedrijven? |
| Het speelveld van Katoen Natie is divers, en Fernand Huts is nog lang niet uitgespeeld. Met het samengaan van de havens van Antwerpen en Zeebrugge in april 2022 tot Port of Antwerp-Bruges, zijn de gronden rondom dit gebied in trek. Vlaamse boeren in de omgeving worden uitgekocht met flinke sommen geld, en met dat geld kopen zij net over de grens in Nederland Zeeuwse landbouwgrond. En wist je dat een groot deel van Zeeuws-Vlaanderen in handen is van de Belgische adel, en van verzekeraars en havenbaronnen uit België? |
| Maar dat is toch ook het land van Reynaert? Reynaert de Vos die het spel meesterlijk speelde? Die een staatsgreep tegen de koning verzon en die hij in zijn eentje heeft weten te vermijden? Reynaert die tussen neus en lippen door de schat van Kriekeput vermeldt? Die Reynaert? Wanneer ik de vossensleutelhanger in onze boekenkast bekijk moet ik denken aan de zomers die ik samen met BK doorbracht in de Antwerpse haven. Via Fort Liefkenshoek en Doel, op steenworp afstand van het hoofdkantoor van Katoen Natie, struinden wij regelmatig door het land van Reynaert. |
| En daar vind je de verborgen schat van de familie Huts. The Phoebus Foundation, de kunststichting van Katoen Natie, heeft naast een fantastische collectie Zuid-Nederlandse, Belgische en Latijns-Amerikaanse kunst, ook een collectie havenerfgoed, topografie en cartografie en niet te vergeten KANT. En dan is er ook nog de unieke Reinaert de Vos-collectie met meer dan 350 boeken. The Phoebus Foundation heeft als doel de cultuur van Vlaanderen wereldwijd uit te dragen en voor de toekomst te bewaren, en dat is allemmaal te bewonderen in HeadquARTers, het Hoofdkantoor van Katoen Natie in de haven van Antwerpen. En, in de toekomst natuurlijk in de Huts Tower! |
| Werk van BK (echtgenoot en beeldend kunstenaar) hing ooit in de Trump Tower, en ook is één van zijn schilderijen terechtgekomen in de kunstcollectie van een Belgische havenbaron. Op dit moment werkt hij aan een schilderij met de titel ‘Vleugels’. Vanuit een innerlijke gevoel om zijn vleugels verder uit te slaan ontstaat een mooi stilleven. De bestemming is onbekend, en we laten ons leiden. Ondertussen zijn we op zoek naar een vorm om wat achter ons ligt voor de toekomst te bewaren. Een virtueel museum zoals gepland staat voor Ernst van de Wetering spreekt tot de verbeelding. Maar ik zal beter eerst op zoek gaan naar een passende sleutelhanger, toch? |
| Tips: Let op! De tips hebben geen link, kopieer de regel en plaats die in de browser metarembrandt.com Rembrandt Research Project Sparen en verzamelen van sleutelhangers Antwerp Tower | 240 luxe nieuwbouwappartementen en penthouses Stralende A van Antwerpen Sleutelhanger overdracht Boerentoren 11-07-2021 | Van Ranst De geschiedenis van de Boerentoren | De eerste Europese wolkenkrabber: een technisch en artistiek huzarenstuk Geschiedenis van Boerenbond Boek: Cera, 1892-1998 | De kracht van coöperatieve solidariteit Historiek van de KBC-groep ION en Katoen Natie Groep herontwikkelen KBC Boerentoren Katoen Natie | Antwerpen Lijst van naties die in de Antwerpse haven actief waren of zijn The Phoebus Foundation | Antwerpen ART in HeadquARTers | Hoofdkantoor Katoen Natie Tentoonstelling: 3500 Jaar Textielkunst | HeadquARTers Antwerpen Tentoonstelling: Deugnieten & Rebellen | HeadquARTers Antwerpen HeadquARTers: Art Nouveau Restaurant Burcht Singelberg | Beelden buiten | Katoen Natie Kallo, Beveren Singelberg: Restaurant Bebronna Hannibal Books | Kunstboeken Vossen, expeditie in het land van Reynaert | The Phoebus Foundation YouTube The Phoebus Foundation Fort Liefkenshoek | Beveren Doel | Antwerpen Dwars door de Lage Landen | Arnout Houben en zijn twee vrienden Port of Antwerp-Bruges: De hele haven in één klik |
|
| N.a.v. de zoektocht naar het verhaal achter een sleutelhanger afb: Detail sleutelhanger overdracht Boerentoren 11-7-2021 | Van Ranst afb: Detail schaakbord | Collectie Lord Crackfree | Foto LC afb: Detail opstelling schilderij ‘Vleugels’, 3 tinnenfiguren en een wereldbol | Bert Kinderdijk, BK | Collectie Lord Crackfree | Foto LC |
